هر وقت در کشور موجی از برف و باران می بارد در استان یزد، هواشناسی صرفا خبر از یخ زدگی و برودت هوا را می دهد. به راستی چرا چنین است؟درپاسخ به این سوال باید گفت استان یزد دارای اقلیم خشک است. این خشکی نیز دلایل خاص خودش را دارد.
به گزارش تابناک یزد، وقتی کل کشور یا اکثر استان ها را برف سفید کرده و در یزد حتی یک قطره باران نمی آید، یزدی ها یه اصطلاح محلی دارند که می گویند: برفش برای دیگران است و سوزش برای ما. این مسئله دلایل علمی دارد.
قلمرو وسیعی از استان یزد از نظر تقسیمات اقلیمی، زیر پوشش اقلیم‌های خشک و فرا خشک قرار گرفته است. دور بودن منطقه از سفره های آب وسیع، کمی مقدار بارندگی و بالا بودن میزان تبخیر، عامل اصلی این خشکی به شمار می‌آید. فقط گستره‌های نیمه مرتفع و مرتفع کوهستانی استان که به علت پدیده های اوروگرافیک، باران بیشتری دریافت می‌كنند، در گروه اقلیم‌های نیمه خشک و نیمه مرطوب قرار می‌گیرند.
نظام بارندگی استان یزد از نوع مدیترانه ای با حداکثر زمستانه تبعیت می‌کند. در قلمرو این استان، از سمت شرق و شمال به سمت غرب و جنوب، بر میزان بارندگی و بارش افزوده می‌شود، به طوری که در مناطق کویری استان، نظیر کویر سیاهکوه، ریگ زرین و دره انجیر، میزان بارندگی سالانه با نوساتی در سالهای خشک و تر، نزدیک ۵۰ میلی متر است. ولی در ارتفاعات استان نظیر شیرکوه، باجگان، بن لخت و ندوشن، میزان بارندگی از حدود ۳۰۰ تا ۴۵۰ میلی متر متغیر است.توزیع فصلی بارندگی‌ها گویای آن است که بخش اعظم بارندگی‌های استان در فصل زمستان رخ می‌دهد (حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد)، سپس بارندگی های بهاره با حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد و بارندگی های پاییزه با ۱۰ تا ۳۰ درصد قرار دارند.
بنابر گزارش یزدزیست، بررسی های انجام شده در مورد دمای هوا در قلمرو استان یزد گویای آن است که در این محدوده مطالعاتی، میانگین سالانه دما از حدود ۱۰ درجه سانتی‌گراد در قلمرو جنوبی استان، تا حدود ۲۳ درجه سانتی‌گراد در نواحی بیابانی و کویری متغیر است. همچنین در قلمرو این استان، اختلاف دما بین ارتفاعات و عرصه‌های کویری استان زیاد و دامنه ای حدود ۲۵ درجه سانتی‌گراد را در بر می‌گیرد.
پدیده یخبندان نیز در استان یزد- که به طور متوسط و بر اساس مطالعات انجام شده، قریب ۷۲ روز در سال به وقوع می پیوندد – از پدیده های موثر در تخریب فیزیکی سنگ ها به شمار می آید.
وزش باد در استان یزد که یکی از استان‌های کویری کشور به شمار می‌آید، از اهمیت خاصی برخوردار است. باد به طور کلی به دلیل تغییرات دمایی و یا ورود سامانه های گرم و سرد به منطقه به وجود می‌آید.
وزش بادهای سیاه در استان یزد به دلیل برخورداری از اقلیم خشک امری عادی به شمار می‌آید. باد غالب در استان یزد عموما” باد شمال غربی است که به خصوص از اواسط بهار تا اوایل پاییز می‌وزد. بادهای جنوب شرقی و غربی در مراتب اهمیت بعدی قرار دارند. جهت چیره باد در شش ماه اول سال، شمال غربی و در چهار ماه از سال (آبان تا بهمن) جنوب شرقی است.
استان یزد یکی از خشک ترین مناطق حوضه داخلی کشور محسوب می‌شود که حدود ۵/۱۲ میلیون هکتار عرصه های منابع طبیعی را در حاشیه کویر مرکزی ایران در برگرفته است. سیمای منابع طبیعی استان شامل ۹/۵ میلیون هکتار مرتع و تقریبا” ۲۰۰ هزار جنگل طبیعی و دست کاشت است. آنچه حایز اهمیت است نقش موثر این منابع خدادادی در توسعه اجتماعی – اقتصادی استان است.
استان یزد از نظر پستی و بلندی تنوع فراوانی دارد، به طوری که ارتفاع آن از سطح دریای آزاد در نقاط مختلف متفاوت و از حدود ۸۵۰ متر در اطراف ریگ زرین تا حدود ۴۰۰۰ متر در شیرکوه متغییر است. تراکم ارتفاعات در سه رشته جبال مرکزی ایران را دنبال می‌کنند، دیده می‌شود و جهت آنها شمال غربی – جنوب شرقی و شمالی – جنوبی است. علاوه بر این کوه های جدا مانده ای نیز در سطح استان به طور پراکنده وجود دارند.
بلندترین ارتفاعات در جنوب غربی شهر یزد (ارتفاعات شیرکوه) قرار دارد که از نظر اقلیمی نیز بر منطقه تاثیر می گذارد. وجود این ارتفاعات، استان را از نظر ژئومورفورژیک تنوع بخشیده و با وجود کویری بودن، مناطق ییلاقی فراوانی را در پهنه استان ایجاد نموده است. رشته کوه شیرکوه با راستای شمال غربی – جنوب شرقی، استان را به دو قلمرو شرقی و غربی تفکیک کرده است. در قلمرو غربی کویر های گاوخونی، ابرکوه و مروست و در قلمرو شرقی ۸ کویر کوچک و بزرگ قرار دارد.
عمده ترین کویرهای استان یزد شامل کویر سیاهکوه، کویرریگ زرین، کویرالله آباد، کویر ساغند، کویر دره انجیر، کفه مهدی آباد، کویر مروست، کویر ابرکوه و کفه تاغستان مي‌باشد.به این ترتیب، آب و هوای استان یزد به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستا‌ن‌های سرد و نسبتاً مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است. در ایام تابستان، ییلاق‌های شیرکوه پناهگاه مردم گرمازده این استان است.