اردکان؛ ظرفیت‌ پنهان گردشگری

اردکان، وسیع ترین شهرستان استان است که با وجود بناهای تاریخی و بافت وسیع و منسجم خود در حوزه میراث فرهنگی حرف برای گفتن دارد. ازظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی این شهرستان وجود عالمان و مفاخر ادبی، فرهنگی و دینی است که در گذشته این شهرستان را به نام «یونان کوچک» معروف کرده است.
اردکان 23 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و جزو شاخص ترین شهرهای استان است. تعامل و همکاری خوب شهرداری ،فرمانداری و مردم با میراث فرهنگی برای حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی، تغییر کاربری برای احیای خانه‌های متروکه تاریخی باعث شده است که ظرفیت پذیرش گردشگر در این شهرستان به 50 درصد افزایش یافته که در حال حاضر به تعداد آن190‌نفر اضافه شده است.
مردم شهرستان تاریخی اردکان در گذشته به هنر چلنگری و حوله بافی شهرت داشتند؛ هرچند به دلیل تولید صنایع جایگزین این 2‌رشته مهم رو به فراموشی رفته، ولی دست اندرکاران صنایع دستی محلی و استانی در حال احیا و ایجاد کارگاه‌های مختلف صنایع دستی برای ارتقای صنایع دستی اردکان هستند.
بادگیرهای شهرستان اردکان، روستاهای تاریخی هدف گردشگری و همچنین بافت تاریخی 800‌هکتاری که 50 هکتار آن در حصار تاریخی اصلی شهرستان اردکان قرار گرفته است میزبان روزانه 30 گردشگر خارجی است که برای بازدید در قالب یک اتوبوس گردشگری به این شهرستان سفرمی‌کنند.  با وجود  ظرفیت‌های مهم گردشگری، اطلاع رسانی نکردن، سرمایه گذاری اندک و نبود مراکز اقامتی کافی بعضی جاذبه‌های دیگر این شهرستان را ناشناخته کرده است.

شناسایی هزار اثر تاریخی شاخص در اردکان
رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان می‌گوید: اردکان با توجه به وجود 800 هکتار بافت منسجم و پویا، از شهرستان‌های شاخص استان بعد از شهر یزد است. در این بافت 12 محله تاریخی وجود دارد و تا امروز پویاست.
«حمیدرضا مشتاقیون» می‌افزاید: در شهرستان تاریخی اردکان، هزار بنای تاریخی و شاخص شناسایی شده است که شرایط لازم برای ثبت در آثار ملی کشور را دارند. وی می‌گوید: بیش از ٢٧۰ اثر تاریخی شهرستان اردکان در لیست آثار ملی ثبت شده که نخستین اثر به ثبت رسیده این شهرستان بازار چهار سوق و مسجد محمد حسین است. به گفته وی 227 اثر غیر منقول و 13 اثر معنوی در این شهرستان درآثار ملی کشور به ثبت رسیده است و مسئولان محلی و استانی در تلاش برای ثبت جهانی بافت تاریخی اردکان هستند.
این مسئول اظهار می‌کند: از سال گذشته برای فراهم شدن مقدمات پیگیری ثبت جهانی بافت تاریخی شهرستان تلاش شده است که اولین قدم، بازگشایی پایگاه پژوهشی بافت تاریخی اردکان است و در این پایگاه بر آثار تاریخی اردکان پژوهش می‌شود.
مشتاقیون ادامه می‌دهد: با حمایت فرماندار اردکان و همکاری خوب شهرداری با میراث فرهنگی و مشارکت مردم با توجه به رشد فرهنگی و اطلاع از اهمیت بناهای تاریخی این شهرستان، در بخش گردشگری و حفاظت از بناهای تاریخی و فرهنگی روند رو به رشدی داشته‌ایم.

احداث 5 واحد اقامتی
رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان می‌گوید: شهرداری، فرمانداری و میراث فرهنگی اردکان تلاش دارد از ظرفیت‌های ناشناخته و شناخته شده اردکان برای بهره گیری از صنعت گردشگری استفاده کند.
مشتاقیون در ادامه می‌گوید: برای تحقق این موضوع تاکنون 5 پروژه اقامتی و پذیرایی بوم‌گردی ایجاد شده که علاوه بر آن از ابتدای سال94 تا اواسط امسال، 16‌ موافقت اولیه برای ایجاد مراکز پذیرایی و اقامتی گردشگر پذیر صادرشده که آنها هم تا سال‌96 به بهره برداری می‌رسد. وی بیان می‌کند: با توجه به افزایش 50‌درصدی ظرفیت واحدهای اقامتی اردکان و ظرفیت پذیرش تا 190‌گردشگر، روزانه 30‌گردشگر خارجی از این شهرستان بازدید می‌کنند که به دلیل نبود امکانات مناسب برای تهیه آمار قطعی از ورود و خروج گردشگران، تنها منبع آماری پلیس راه است.
مشتاقیون در ادامه می‌افزاید: طبق آمار پلیس راه شهرستان اردکان، تا پایان مرداد ماه سال 95 در مجموع 10‌میلیون تردد در این شهرستان انجام شده که به دلیل وجود زیارتگاه‌های زرتشتیان، «چک چک» پر بازدید ترین مکان گردشگری اردکان بوده و بادگیر اردکان شاخص ترین بنای تاریخی این شهرستان به شمار می‌رود که معماری آن در کشور منحصر به فرد است.

چلنگری و زنجیر بافی؛ صنایع دستی شاخص اردکان
معاون صنایع دستی، اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید: صنایع‌دستی اردکان، چلنگری و زنجیرسازی، سبدبافی، کاربافی، چرم‌دوزی، منبت‌کاری، سنگ‌تراشی و تولید سنتی محصولات کنجدی است. چلنگری و زنجیر بافی تا حدودی کاهش یافته است و اکنون هنرمندان این شهرستان به منبت کاری، منجوق‌دوزی و کار‌بافی فعالیت دارند.
«محمدرضا دهقان مهرجردی» می‌افزاید: از گذشته این شهرستان در حرفه نساجی به ویژه حوله بافی شهرت داشته است و در حال برنامه‌ریزی برای آموزش و احیای این صنایع هستیم تا با نوآوری و ارتقای کیفیت تولید، به این رشته‌ها رونق بخشیده و صنایع‌دستی این شهرستان را احیا کنیم. وی ادامه داد: در حال اجرای طرحی جدید درصنعت حوله بافی با تلفیقی از هنرسنتی حوله بافی هستیم که جایگزین طرح‌های تکراری و یکنواخت شود.
دهقان مهرجردی ادامه می‌دهد: هنر قدیمی زنجیر سازی اردکان اکنون با اقبال رو به رو نیست و با جایگزین شدن محصولات جدید رو به فراموشی رفته است.
 وی اضافه می‌کند: اکنون تنها 10 نفر در اردکان به این هنر فعالیت دارند و بیشتر هنرمندان به منبت کاری ، مروارید بافی وکاربافی مشغول هستند.
دهقان مهرجردی شهرستان اردکان را در دوره‌های مختلف یکی از مراکز مهم چلنگری اعلام می‌کند و می‌افزاید: منقل سازی، قفل سازی و زنجیربافی هم جزو گرایش‌هایی از صنایع دستی شاخص اردکان شناخته شده اند که به دلایلی نه تنها این هنرها، بلکه دیگر هنرهای دستی مردم اردکان نیز به نوعی رو به نابودی است.
به گفته این مسئول، علاقه نداشتن فرزندان به هنر و حرفه پدر، مقرون به صرفه نبودن دستمزدها نسبت به مخارج روزمره و جایگزین شدن صنایع کارخانه ای باعث فراموشی این صنایع سنتی شده است.
وی تصریح می‌کند: زنجیر سازی اردکان دارای قدمتی بیش از چهار قرن است که در طول دوره‌های مختلف، در کاربرد‌های متعدد مانند،شلاق، افسار حیوان، پرده تزئینی، آویز قندیل محراب مساجد، مورد توجه دوست داران و هنرمندان و صنعتگران کل کشور و حتی خارج از کشور بوده است.

   لزوم سرمایه گذاری در شهرستان اردکان
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید: به دلیل وجود بافت تاریخی در شهرستان اردکان، ایجاد واحدهای پذیرایی و اقامتی در این بافت تاریخی ضروری است و با همکاری بخش خصوصی واحدهای اقامتی و سنتی این شهرستان افزایش می‌یابد. «محمدرضا نصیری» بیان می‌کند: درصدد فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای سرمایه گذاران در بافت تاریخی و روستاهای هدف گردشگری مانند عقدا وخرانق هستیم. همچنین ایجاد واحدهای اقامتی سنتی بوم گردی در بافت تاریخی جزو برنامه‌های پیش بینی شده است که زیرساخت‌های گردشگری این شهرستان متناسب با ظرفیت‌های اردکان رشد داشته باشد.