به گزارش تابناک یزد،مسجد بزرگ ملااسمعیل ، در جنوب میدان خان ،درکوچه محله مسجد ملاحسن قرار دارد که از بناهای مربوط به دوره قاجار است و به دستور آخوند ملا اسمعیل عقدایی ساخته شده است. آخوند ملااسمعیل از علمای یزد و از فقهای مشهور قرن سیزدهم هجری بود. ملااسمعیل در سال ۱۲۲۲ زوایای كریاس طنبیهای دو طرف گنبد و شبستان را تمام كرد و پس از وفاتش، میرزا سلیمان طباطبایی در اتمام آن مسجد اهتمام ورزید. پهنای دهنه ایوان مسجد دقیقاً ۱۵/۷۵ متر است مزار ملا اسماعیل عقدایی جنب مسجد ملا اسماعیل قرار دارد.
این مسجد به دلیل ایوان وسیع و شبستان غربیاش كه ۳۲ ستون دارد از همان زمان احداث، مشهور شد این مسجد دارای سه شبستان در جنوب وشرق وغرب و یک ایوان با دهانه بزرگ است .ایوان بلند با گنبد دو پوشش آن با مقرنس کاری آجری که تاثیر آجر و کاشی به صورت مقرنس است .تزیینات سر در آن با آجر ساخته شده ومقرنس های زیبا وظریف در آن کار شده است. این مسجد جز مساجد تک ایوانی است واز آجر وخشت وگل وگچ ساخته شده است.
سنگلوحههای متعددی با خط نستعلیق و نسخ در اطراف سر در وجود دارد. كتیبه دور گنبد به خط علی محمد كاوه خطاط معاصر به رنگ آبی بر زمینه سفید از گچ است كه در حال حاضر از آن برای برگزاری نماز جمعه استفاده میشود.
در بین افراد مسن معروف است که قبله این مسجد بسیار دقیق است و هنگام ساخت آن شخصی که صاحب کراماتی بوده ازهمان محل خانه کعبه را به استاد بنا نشان می دهد تا محراب ر ا مطابق آن بسازد شجاعت و صداقت صدوقی در محراب مسجد ملااسماعیل، ابدی شدودر محراب نماز جمعه در مقابل دیدگان نماز گزاران به سوی معشوق پر کشید.
این اثر در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۲ با شماره ثبت ۹۶۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.