به گزارش
تابناک یزد، ماجرا البته نیمه شب
اتفاق نیفتاده بود، حوالی ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه روز سه شنبه نیروی دریایی
سپاه پاسداران ایران در حوالی جزیره فارسی در خلیج فارس، دو شناور آمریکایی
را می‌بیند که وارد حریم آبی ایران شده‌اند. نیروی دریایی شناورها را
متوقف کرده و ۱۰ ملوان حاضر آن را که یکی از آن‌ها زن بود، دستگیر می‌کند.
آن‌ها در شناورهای خود سلاح‌های نیمه‌سنگین همراه داشتند، هرکدام از
قایق‌های امریکایی مجهز به ۳ مسلسل کالیبر ۵۰ بودند. این دو شناور که به
صورت غیرقانونی وارد آب‌های ایران در حوالی جزیره فارسی شده بودند، حدود
٢کیلومتر در آب‌های کشورمان گشت زنی کردند که این اطلاعات روی دستگاه جی پی
اس آن‌ها نیز ثبت است. این خبر را پیش از همه پنتاگون اعلام کرد. سخنگوی
وزارت دفاع آمریکا گفت که ایران دو قایق نیروی دریایی آمریکا را توقیف کرده
اما تهران گفته خدمه آن‌ها را آزاد خواهد کرد. پیتر کوک، سخنگوی کاخ سفید
هم تاکید کرده که ورود به آب‌های ایران سهوی بوده است. بنابر این روایت،
آمریکا از همان ابتدا نگران این نبود که این ماجرا سرآغاز تنش جدیدی باشد.
روابط
عمومی‌نیروی دریایی سپا پاسداران نيز این خبر را چند ساعت بعد و در اوایل
صبح چهارشنبه اعلام کرد. این نهاد نظامی اطلاعیه‌ای منتشر کرد که اطلاعاتی
بیش از اخبار پنتاگون داشت و شرایط را تشریح می‌کرد. بنابر این اطلاعیه؛
«دو فروند شناور رزمی آمریکایی حامل ۱۰ تفنگدار مسلح که وارد آب‌های
سرزمینی جمهوری اسلامی‌ایران در حوالی جزیره فارسی شده بودند، توسط واحدهای
شناوری رزمی منطقه دوم نیروی دریایی سپاه توقیف و به جزیره فارسی منتقل
شدند. ناوگروه هواپیمابر «ترومن» آمریکا در جنوب شرقی جزیره فارسی و در
آب‌های بین‌المللی نزدیک محل توقیف شناور حضور داشته است. در زمان توقیف
شناورهای رزمی‌آمریکایی، ناوگروه هواپیمابر «شارل دوگل» فرانسه نیز در
شمال‌شرقی جزیره فارسی در آب‌های بین المللی در حال گشت‌زنی بوده است».
البته در اطلاعیه سپاه حرفی از سهوی بودن حضور شناورها نبود.
آمریکایی‌ها در آب‌های ایران چه می‌کردند؟اما
چه شد که پای تفنگداران آمریکایی به آب‌های ایران باز شد. فرمانده نیروی
دریایی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی‌ایران در خبر ساعت ۱۴ دیروز به این
پرسش پاسخ داد. سردار فدوی گفت: مسافت کویت تا بحرین مسافت زیادی است و
آن‌ها عنوان کردند که از کویت به بحرین می‌رفتند و ظاهراً هماهنگی مناسبی
بین این شناورها و ناوبر این منطقه وجود نداشته و در حال طی کردن این منطقه
بودند که البته نباید با چنین شناورهایی این مسافت را طی می‌کردند و در
این بین سیستم آن‌ها نیز مشکل پیدا کرده و ارتباطشان قطع شده و این موضوع
مشخص بود. شناور آمریکایی از امکانات موقعیت‌یاب از جمله جی‌پی‌اس برخوردار
بوده ولی این سیستم دچار مشکل شده بود.
مقام‌های امریکایی به
آسوشیتدپرس گفتند که ورود غیر قانونی ملوانان کشورشان به آب‌های سرزمینی
ایران به دلیل بروز مشکل فنی ای بوده است که برای یکی از قایق‌ها پیش آمده
بود. بنا به گزارش منابع خارجی ملوانان بازداشت شده امریکایی بخشی از
ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا در خلیج فارس هستند که اخیراً کشمکش‌هایی
با ایران داشته است.
جزیره فارسی کجاست؟جزیره
فارسی که از جزیره‌های ایرانی خلیج فارس است در فاصله ۱۰۰ کیلومتری خاک
ایران یعنی جنوب غربی جزیره خارک قرار گرفته است. این جزیره حدفاصل مرز بین
ایران و عربستان بوده و از نظر موقعیت بسیار حائز اهمیت است. هم اکنون در
این جزیره تأسیسات نفتی حضور فعال دارند. نزدیک‌ترین جزیره به این جزیره،
جزیره عربی است که گستردگی آن از فارسی کمتر است. جزیره فارسی دورترین نقطه
جغرافیایی ایران محسوب شده است. جزیره فارسی زیر نظر استانداری بوشهر
اداره می‌شود. جزیره فارسی از نظر منابع نفتی غنی است و هم اکنون در حوضه
اطراف این جزیره چاه‌های نفت و علی‌الخصوص گاز کشف و در حال بهره‌برداری
هستند. نمونه‌های جانوری خاصی از رده حشرات و شاخه بندپایان در این جزیره
احتمالاً وجود دارند که هنوز به طور علمی شناسایی نشده‌اند. طول جزیره هزار
و ۴۰۰ متر و عرض آن ۷۰۰ متر است (تقریبی).
رایزنی‌های دیپلماتیکاولین
رایزنی‌ها با همان خبرهای اوليه آغاز و گفته شد جان کری برای حل مشکل به
ظریف تلفن زده و از او خواسته است که تفنگداران کشورش را آزاد کند. مقامات
آمریکایی البته پیش از اینکه ایران رسماً در این باره موضعی بگیرد، گفته
بودند که اطمینان یافته است که این ملوان‌ها بازگردانده خواهند شد. پنتاگون
حتی از عبارت «ملوانان این قایق‌ها از سوی نیروی دریایی ایران نجات
یافته‌اند» استفاده کرد. کری در گفت‌وگو با ظریف گفته بود که تعرض قایق‌های
آمریکایی به حریم دریایی کشورمان غیرعمدی بوده و به دلیل مشکلات فنی رخ
داده است.
گفت و گوهای دو وزیر خارجه مؤثر افتاد و جابری انصاری،
سخنگوی وزارت خارجه درباره این تماس‌ها توضیح داد: با توجه به نزدیک شدن به
روز اجرای توافق هسته‌ای برجام، تماس‌های تلفنی میان وزرای خارجه جمهوری
اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در این خصوص در جریان است که موضوع
فوق العاده مزبور نیز در این تماس‌ها پیگیری و زمینه حل هر چه سریع‌تر آن
فراهم گردید. به گفته او تماس تلفنی کری و ظریف آزادی ملوانان آمریکایی را
تسریع کرد.
تردیدهای سپاه نسبت به ملوانان آمریکاییمقامات
ارشد سپاه پاسداران در ابتدا نسبت به ملوان‌ها چندان خوش بین نبودند و به
آمریکایی‌ها چک سفید امضا برای آزادی ندادند و همه چیز را منوط به بررسی‌ها
بیشتر دانستند. سردار شریف، سخنگوی سپاه در این باره گفت: پس از انجام
تحقیقات، اگر مشخص شود که کار آن‌ها عمدی نبوده برخورد دیگری صورت خواهد
گرفت اما اگر در تخلیه اطلاعاتی و گفت‌وگو با آن‌ها مشخص شود که ورود آن‌ها
به منزله انجام کارهای اطلاعاتی و کارهای بی‌ربط بوده است، قطعاً مسئولان
مربوطه اقدامات لازم را انجام خواهند داد... سرلشگر فیروزآبادی اما از این
واقعه به عنوان فرصتی برای هشدار به کنگره آمریکا بهره برد. رئیس ستادکل
نیروهای مسلح گفت: امیدوارم حادثه شمال خلیج‌فارس که احتمالاً آخرین
اشتباه نیروهای آمریکایی در منطقه نیست درسی برای سنگ‌اندازان در کنگره
آمریکا باش...
در تماس تلفنی ظریف و فرماندهان ارشد سپاه چه گفته شد؟سردار
عرصه دیپلماسی برای حل این مشکل چند گفت و گو با سرداران نظامی نیز داشت.
سردار علی فدوی پیش از ظهر دیروز در خصوص تماس‌های دیپلماتیکی که از
ابتدای توقیف شناورهای آمریکایی برقرار شد، اظهار کرد: وزیر خارجه آمریکا
با آقای ظریف تماس گرفته و درخواست آزادی تفنگداران را داشته است. فرمانده
نیروی دریایی سپاه توضیح داد: از همان ابتدای کار نیروی دریایی سپاه با
مقامات وزارت خارجه و شخص آقای ظریف در تماس بود و مشخص بود که وزیر خارجه
آمریکا با آقای ظریف تماس گرفته و درخواست آزادی تفنگداران را داشته است.
آقای ظریف موضع بسیار قوی و محکمی را اتخاذ کرد و به همتای آمریکایی‌اش
ضرورت عذرخواهی رسمی‌دولت آمریکا را متذکر شد.
ماجرا ختم به خیر شدحضور
تفنگداران آمریکایی در ایران اما به یک روز نکشید و تنها خاطراتی که آن‌ها
از این کشور پهناور دارند، به جزیره فارسی محدود می‌شود. ظهر چهارشنبه
روابط عمومی‌کل سپاه در اطلاعیه‌ای با اشاره به قطعیت غیرعمدی بودن ورود
غیرقانونی و غیر مجاز شناورهای رزمی آمریکایی به آب‌های ایران، از رهاسازی
تفنگداران دستگیر شده خبر داد. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان هم
از اینکه این ماجرای ختم به خیر شده، ابراز خوش وقتی کرد. او در حساب
توییتری خود نوشت: خوش وقتیم که می‌بینم گفت‌وگو و احترام و نه تهدید و
شتابزدگی، مساله ملوانان را به سرعت حل کرد؛ از این نمونه اخیر بیاموزیم.
دعوا بر سر چه بود؟اما
این جنجال یک روزه بر سر چه بود. قایق‌هایی که وارد حریم آبی ایران شدند،
چه مشخصات فنی دارند؟ بر اساس اعلام مقام‌های وزارت دفاع آمریکا شناورهای
توقیف شده از نوع riverine command boat بوده‌اند. این قایق‌های تندرو را
خیلی‌ها قبلاً در فیلم‌هایی مانند «اینک آخرالزمان» دیده‌اند. نام اصلی این
شناور رزمیCombat Boat ۹۰ است که در نیروی دریایی آمریکا به عنوان
riverine شناخته می‌شود. هر قایق CB۹۰ قابلیت حمل ۱۸ نظامی را با تجهیزات
کامل دارد. این شناور با وزن ۲۰ تن در حدود ۱۶ متر طول و ۴ متر عرض دارد و
امکان نصب ۳ مسلسل سنگین، یک نارنجک‌انداز روی آن فراهم شده است. مشخصه
اصلی این قایق سرعت بالای آن و امکان گردش سریع آن با زاویه‌ای تند و سرعت
زیاد بدون واژگون شدن قایق است. این قایق در حداکثر مسافت به اندازه دو طول
خود می‌تواند از حداکثر سرعت به حالت توقف کامل درآید.
این شناور
از دو موتور ساخت شرکت اسکانیا استفاده می‌کند و به همین خاطر می‌تواند
سرعتی بیشتر از ۴۰ نات یا ۷۴ کیلومتر در ساعت در آب‌های کم عمق داشته باشد.
کنترل موتورهای این قایق طوری مانند زیر‌دریایی‌های کوچک طراحی شده که
قدرت مانور بسیاری برای این قایق فراهم می‌کند.
رفتار ایران با تفنگداران آمریکایییکی
از دغدغه‌های اصلی افکار عمومی آمریکا در رابطه با این واقعه، سلامتی
تفنگداران و رفتار ایران با آن‌هاست. سخنگوی کاخ سفید صبح چهارشنبه به مردم
آمریکا اطمینان خاطر داد که رفتار ایران با ملوانان آمریکایی محترمانه،
انسانی و رضایت‌بخش است و البته که چنین بوده است. فرمانده نیروی دریایی
سپاه پاسداران درباره نحوه برخورد با تفنگداران توضیح داد: به دلیل اینکه
رفتار ما با آن‌ها اسلامی و بر مبنای اسلام بود؛ بنابراین آن‌ها نیز
نگرانی از رفتار ما نداشتند. در حالی‌که در آرامش بودند، رفتار مناسبی با
آن‌ها شد و از غذا و امکان اسکان خوبی برخوردار بودند. بچه‌های ما ترجیح
دادند از جاهایی که خودشان در آن به سر می‌برند و بهتر است، برای نگهداری
از این تفنگداران آمریکایی استفاده شود محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت
نظام اما در این رابطه به طنز سخن گفته است. او در مطلب صفحه شخصی‌اش در
شبکه اجتماعی کلوب نوشت: اگر امریکایی‌ها ایران را تروریست می‌دانستند آیا
اینطور آرام در اتاق سپاه پاسداران انقلاب دراز می‌کشیدند و می‌خوابیدند؟
این
موضوع اما به طنز رضایی محدود نمی‌شود، پنتاگون پس از آزادی ملوان‌ها
اعلام کرد که آن‌ها آسیبی ندیده‌اند و اگر به فیلمی‌که ازسوی ایران از این
۱۰ نفر در دوران بازداشت منتشر شده نگاه کنیم، اثری از اضطراب یا شرایط
نامطلوب را در آن نمی‌بینیم.
بیانیه ارتش امریکا درباره آزادی ۱۰ تفنگدارپس
از آزادی ۱۰ تفنگدار امریکایی، ارتش این کشور بیانیه‌ای درباره این اتفاق و
وضعیت این نظامیان منتشر کرد. در این اطلاعیه آمده است که ۱۰ ملوان
امریکایی پس از خارج شدن از ایران، سالم تحت نظارت امریکا قرار گرفتند و
هیچ نشانه‌ای از اینکه ملوانان در جریان بازداشت کوتاهشان آسیبی دیده
باشند، وجود ندارد.
این ملوانان سوار بر دو قایق فرماندهی ریورین،
جزیره فارسی را ترک کردند. ملوانان پس از آن با ناو هواپیمابر امریکا منتقل
شدند و دو قایق آن‌ها توسط دیگر ملوانان به بحرین که مبدأ آن‌ها بود،
منتقل شدند. در همین حال وزیر دفاع امریکا از حل فوری مسأله بازداشت
تفنگداران نیروی دریایی این کشور در آب‌های خلیج فارس استقبال کرد.
همچنین
به گزارش روزنامه لس‌آنجلس تایمز، اشتون کارتر وزیر دفاع امریکا، با
انتشار بیانیه‌ای، ضمن تأیید بازگشت سلامت تفنگداران امریکایی گفت: «من از
اینکه سربازان نیروی دریایی‌مان ایران را ترک کرده و اکنون در دستان امریکا
هستند، بسیار خرسندم.»
ماجرای تشکر و عذرخواهیپیش
از آزادی تفنگداران، محمد جواد ظريف وزير امور خارجه ايران در گفتگوي
تلفني با جان کري همتاي آمريکايي خود خواستار عذرخواهي رسمي آمريکا براي
نقض حاکميت ملي ايران شده بود و سردار فدوی، فرمانده نیروی دریایی سپاه
پاسداران پس از آزادی ملوان‌ها گفت که آن‌ها عذر خواهی کردند. سپس جان کری
وزیر امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: مایلم تشکر خود را از
مقامات ایرانی به‌دلیل همکاری آن‌ها در حل سریع این موضوع [آزادی ملوانان
آمریکایی] ابراز دارم. در این بین اما معاون رییس‌جمهور آمریکا روایت
متفاوتی داشت. جو بایدن تاکید کرد: نه ایرانی‌ها خواستند ما عذرخواهی کنیم و
نه ما معذرت‌خواهی کردیم.
الف