اگر چه گرد و غبار هفته های اخیر، به مهمترین سوژه محیط زیستی خوزستانی ها تبدیل شد اما این موضوع، بار دیگر نگاهها را به سمت مشکلات و مخاطراتی که حیات رودخانه کارون را تهدید می کند معطوف نمود. تاثیر کاهش دبی این رودخانه و سدهای احداث شده بر روی آن در ایجا مشکلات محیط زیستی بویژه گرد و غبارهای اخیر از جمله موضوعاتی است که مورد توجه کارشناسان و صاحب نظران قرار گرفته است.
به گزارش تابناک خوزستان، سالها قبل شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون تشکیل شد تا در سطح عالی مدیریتی بتواند جلوی آسیب های بیشتر به این رودخانه مهم کشورمان را بگیرد با این وجود به نظر می رسد این شورا نتوانسته در حفظ کارون چندان موثر و کارآمد باشد. کاهش دبی رودخانه، سدهای احداث شده در مسیر کارون، طرح های انتقال آب و ورود فاضلاب و آلودگی های مختلف از جمله موضوعاتی است که نفس کارون را به شماره انداخته است.
برخی کارشناسان معتقدند بدلیل آنکه بسیاری از تصمیمات درباره کارون در سطح ملی و فرا استانی اتخاذ می شوند لازم است تا نهاد یا سازمانی ملی برای حفاظت از کارون تشکیل شود بگونه ای که تصمیمات آن در سطوح دیگر قابل نقض کردن نباشد.
ضرورت تشکیل سازمان ملی حفاظت و احیای کارون
مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون در گفتگویی که با ایسنا داشته است خواستار تشکیل سازمانی ملی شده تا بتواند در سطحی عالی برای حفاظت از کارون اقدام کند. سید حسین فاضلی با اشاره به تاکید اخیر مقام معظم رهبری و موضع رئیس‌جمهور، دستورات معاون اول ریاست جمهوری و حتی بخش‌نامه تایید شده توسط رئیس قوه قضائیه بر حفاظت محیط زیست و تبعات و عواقب آن، گفت: این موارد نشان از اهمیت حفظ محیط زیست، جلوگیری از تبعات زیست محیطی و پیگیری قضایی و قانونی نابودکنندگان محیط زیست دارد.
وی افزود: در راستای حفاظت از محیط زیست، حفاظت از رودخانه کارون به عنوان یک سرمایه ملی یک اصل غیر قابل انکار است که باید بر اساس اصول منطقی و علمی باشد و در آن از تجارب جهانی استفاده شود.
وی افزود: بررسی اخبار رسانه‌ها در چند سال اخیر نشان می‌دهد کارون از لحاظ کمی و کیفی به خطر افتاده و تبعات وخیمی را برای زندگی مردم به دنبال داشته است که به خطر افتادن بخش کشاورزی یکی از این تبعات است اما به غیر از سازمان حفاظت محیط زیست، متولی صریح‌البیانی که معضلات آن را بیان کند، هیچ ارگان و سازمانی حاضر به دفاع و حمایت همه جانبه عمومی، قضایی و علمی نشد. ممکن است به خطر افتادن منافع مدعی و مدافع یکی از مهمترین دلایل عدم حمایت صریح و شفاف از رودخانه کارون باشد تا زمانی که متولی و بهره‌بردار رودخانه کارون یک ارگان واحد باشد چگونه این ارگان می‌تواند از خود شکایت کند؟
فاضلی عنوان کرد: پس چگونه یک ارگان ذی‌نفع از رودخانه کارون،
می‌تواند مدعی و متولی تخصیص حق‌آبه تالاب، حق‌آبه کشاورزی، حق‌آبه آبزیان خلیج فارس
و غیره باشد در حالی که خود با بهره‌برداری‌ها از رودخانه کارون، موجب نابودی کشاورزی
( بنا بر اعلام سازمان جهادکشاورزی) و نابودی تالاب‌ها ( بنابر اعلام سازمان حفاظت
محیط زیست) شده است
.
مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون خاطرنشان‌کرد: پیامدها، مخاطرات و تبعات کنونی رودخانه کارون که نتیجه غفلت متولی رودخانه کارون از سوی وزارت نیرو بوده و امروز این‌گونه زندگی مردم استان را به مخاطره انداخته است و بارزترین نمونه را در سدسازی می‌توان یافت و اگر این وضعیت ادامه یابد به مخاطره افتادن شدیدتر و درمان وضعیت، مشکل‌تر می‌شود.
فاضلی اظهارکرد: تا زمانی‌که امروزی‌ها مشکلات را ناشی از دلیل عملکرد گذشتگان یا نتیجه عملکرد ارگانی به غیر از خودشان می‌دانند، معضلات کارون به طور یقین ماندگار است. پس تشکیل سازمان ملی متولی رودخانه کارون، ضرورت امروز است. سازمانی که فراجناحی و متشکل از شخصیت‌های حقوقی غیر ذی‌نفع مانند استانداران خوزستان و چهارمحال و بختیاری، مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست و رییس دادگستری این دو استان باشد.
معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، دی ماه در شورای برنامه ریزی خوزستان با اشاره به اهمیت رودخانه کارون، خواستار توجه به رع مشکلات این رودخانه شد. وی: گفت: آب کارون هم به لحاظ شرب و هم به لحاظ مصارف صنعتی ، کشاورزی و نیز از جنبه محیط زیستی برای استان حیاتی است و برای نجات آن باید برنامه ریزی مدونی صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه بحث حق آبه کارون برای مردم استان خوزستان بسیار مهم است گفته است: باید بررسی شود که سدهای ایجاد شده بالا دست کارون چه تاثیراتی بر این رودخانه حیاتی داشته اند و در این زمینه فکری اساسی و جدی به حال آن کرد.
وی به تاثیرات جوی و خشکسالی های اخیر بر رودخانه کارون هم اشاره کرد و گفت : در پایین دست استان خوزستان دریا به سمت اروند و کارون پیشروی داشته است که مشکلاتی در این زمینه برای استان بوجود آورده که از جمله آن شوری آب های این رودخانه و خشک شدن برخی نخیلات استان بوده است.
رودخانه کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی در ایران است و در عین حال تنها رودخانه ایرانی است که به آب های بین المللی و اقیانوس های جهان ارتباط دارد یعنی از یک طرف در خرمشهر از طرق مصب خود به اروند رود که رودخانه های دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می ریزند وصل می شود و از طرف دیگر خود یعنی رودخانه بهمن شیر به خلیج فارس متصل و از آن طریق به اقیانوس هند مرتبط می شود.
سرچشمه های کارون در استان چهارمحال و بختیاری است و در سال های اخیر اعتراضات بسیار در این استان و خوزستان به طرح های انتقال آب به دیگر استانها صورت گرفته است.
