به گزارش تابناک یزد،بنا بر روایات، زنان قوم بني اسد هنگامی که بر میدان جنگ گذر کرده و اجساد مطهر شهدا را مي‌بينند، تحت تاثیر قرار گرفته و به سرزمین خود رفته، مردان را جهت دفن اجساد خبر مي‌كنند.
ابتدا زنان بیل و کلنگ به دست گرفته به طرف کربلا مي‌روند و پس ازمدتی وجدان مردان بنی اسد نيز بیدار شده و به دنبال زنان خود راه مي‌افتند و اجساد امام(ع) و یارانش را دفن مي‌كنند.
برخي منابع اظهار مي‌كنند كه در هنگام دفن اجساد، امام سجاد (ع) به صورت ناشناس در جمع قوم بني اسد حاضر و یکی یکی بدن‌ها را به آنها معرفی و سپس قوم بني‌اسد آن بدن‌ها را دفن می‌کنند.
فداکاری افراد این قبیله سبب شهرت آنان شد و از آن پس شیعیان به احترام و محبت به قبیله بنی‌اسد، در روز سوم بعد از واقعه عاشورا به عزاداری می پردازند.
این مراسم در ایران نيز به مناسبت سومین روز از شهادت امام حسین(ع) زنده نگه داشته مي‌شود که البته در شهرهای مختلف به گونه‌هايی متفاوت و با مراسم‌هايي خاص برگزار می‌شود.
"نادر پیری اردکانی" از محققین و پژوهشگران حوزه تاریخ استان یزد در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) - منطقه یزد، در مورد مراسم دسته بنی‌اسد در شهرستان اردكان مي‌گويد: در سال 1325هجري(دوران پهلوي اول)، مرحوم "حسین هوشياری"(محمدرضا میرزا علی‌محمد) از فرهيختگان و شعرای اردكانی و نوادگان خاندان هوشياري در اردکان، در سفری که در ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) در ماه محرم به کشور عراق و شهر کربلا داشت، صحنه عزاداری دسته بنی اسد کربلا را مشاهده می‌کند و تصمیم می‌گیرد در شهر اردکان نیز همچون هیاتی را بنا كند.
وي اضافه مي‌كند: مرحوم هوشیاری بعد از این تصمیم، تعدادی لباس عربی خریداری می‌کند و پس از بازگشت به ایران، در زادگاه خود اردکان به نوعی اولین هیات بنی اسد ایران را تاسیس می‌کند.
اين پژوهشگر با اشاره به این که مرحوم هوشیاری تا زمانی که در قید حیات بوده، عصر روز سيزدهم محرم هر سال در منزل خود با تشکیل هیات بنی‌اسد، ارادت خود را به امام حسین (ع) و یارانش نشان می داده است، خاطرنشان مي‌كند: اين هيات يا دسته به همراه مردم عزادار اردكان از درب منزل مرحوم هوشياري حركت كرده و به حسینیه‌های بازارنو، کوشک‌نو و چرخاب که از هیات‌های تاریخی و ریشه‌دار اردکان هستند، می‌رفته است.
پیری اردکانی ادامه مي‌دهد: البته در آن دوران علاوه بر منزل مرحوم هوشیاری، برخی از خانه‌های قدیمی اردكان از جمله خانه تاریخی فلاحی‌ها، ضیایی، صدرالفضلا و مجدالعلما هم بوده‌اند که محل عزاداری و روضه‌خوانی سرور و سالار شهیدان بوده است.
مؤسس موزه فرهنگ اردکان با اشاره به نحوه عزاداری دسته بنی اسد در اردکان، تصريح مي‌كند: عزاداران معمولاً نذر مي‌كردند که با حمل پرچم، پوشیدن لباس عربی و با در دست داشتن نقل و شیرینی وارد هیات بنی اسد می‌شدند و ضمن عزاداری، نقل و شیرینی را توزیع می‌کردند و گروهی هم به صورت نمادین با در دست داشتن بیل و کلنگ، مشك آب و تابوتی از حصیر که نماد تشییع جنازه امام حسین(ع) و شهدای دشت کربلاست و غيره حمل مي‌كردند و آن واقعه تلخ و حزن‌انگیز را ياداور مي‌شوند.
وی اضافه مي‌كند: از ویژگی‌هاي این هیات اختصاص نداشتن به یک محله خاص است به نحوي كه تمام مردم شهر در این هیات برای عزاداری و برآورده شدن حاجت یا ادای نذر شرکت می‌کنند.
این پژوهشگر اردکانی يادآور مي‌شود: البته پس از هيات هوشياري و با فاصله‌ي زماني نه چندان دوري، هیات بنی‌اسد دیگری نيز در حسینیه بازارنو (علی اصغری) تشکیل می‌شود و واقعه سیزده محرم را صحنه‌سازی می‌کند که همين سياق با شكل‌هاي متفاوتي امروز در هیات‌های ديگر اردکان نیز انجام مي‌شود.
گردآورنده مجموعه اسناد سیاسی و اجتماعی اردکان اظهار مي‌كند: بعد از زنده‌سازی حادثه 13 محرم توسط دسته‌های بنی اسد در اردکان، هیات‌های زنجیرزنی نيز مراسم خاص زنجیرزنی این روز را برگزار می کنند و در پایان مراسم نيز دو هیات بزرگ بازانو و کوشک‌نو اردکان، مراسم نخل‌برداری را برگزار می‌کنند که حسن‌ختام شور عاشورایی در شهر اردکان است.
نادر پیری اردکانی در پایان خاطرنشان مي‌كند: پس از مراسم زنجیرزنی و نخل‌برداری دو هیات بزرگ اردکان، در مراسمی پارچه‌ها و آذین‌بندی‌های ویژه محرم هیات‌ها و حسینیه‌ها باز می‌شوند ولي مراسم روضه‌خوانی به صورت مداوم تا اربعین امام حسین(ع) و یاران باوفایش در هر مسجد و محله‌ای ادامه مي‌يابد.