خبرنگاران یزدی با حضور در مناطق عشایرنشین و ایل راه‌های سیل زده‌ی آنها در شهرستان ابرکوه، از نزدیک با سختی‌ها و مشکلات زندگی این قشر به ویژه نبود حمایتهای کافی و قهر و خشم طبیعت نسبت به آنها آشنا شدند. «جواد شمس» سرپرست امور عشایری استان یزد در جریان بازدید خبرنگاران از مناطق عشایرنشین شهرستان ابرکوه اعلام کرد: استان یزد با بیش از یک هزار و ۴۲۲ خانوار عشایری در سه شهرستان ابرکوه، خاتم و مروست جزو استان‌های عشایری کشور محسوب می‌شود.
وی در این باره تصریح کرد: شهرستان خاتم دارای ۴۵۳ خانوار و جمعیتی در حدود یک هزار و ۶۹۰ نفر و شهرستان مروست دارای ۳۵۸ خانوار و جمعیتی در حدود یک هزار و ۲۰۹ است که هر کدام این شهستان به صورت مجزا دارای بالغ بر ۷۵ هزار دام هستند و شهرستان ابرکوه نیز با ۶۱۱ خانوار به جمعیتی در حدود یک هزار و ۹۴۷ نفر دارای ۱۰۰ هزار راس دام است و از دیگر شهرستان‌های عشایری استان محسوب می شود.
به گفته وی، مجموع جمعیت عشایر استان نزدیک به پنج هزار نفر شامل پنج ایل و نه طایفه مستقل با مجموع ۲۵۰ هزار راس دام سبک و ۴۰۰ نفر شتر هستند و هرچندکمتر از یک درصد جمعیت استان را شامل می شوند ولی ۲۰ درصد تولید گوشت قرمز استان را برعهده دارند.
شمس عنوان کرد: عشایر استان علاوه بر تولید محصولات دامی و ایجاد امنیت غذایی در این بخش، ضمن حفظ و سیانت از منابع طبیعی استان، رد زمینه تولید صنایع دستی، توسعه گردشگری عشایری و جمع‌آوری و تولید گیاهان دارویی در مناطق عشایری تاثیرگذار هستند.
وی خاطرنشان کرد: چند سالی از تفکیک اداره کل امور عشایری از جهادکشاورزی و قرار گرفتن آن ذیل سازمان امور عشایری کشور می‌گذرد ولی اقدامات متعددی در این حوزه صورت گرفته یا در دست اقدام است.
وی با اشاره به در دست اقدام بودن حدود طرح عمرانی با مجموع اعتبار ۲۰ میلیارد تومان در بخش عشایری استان، از اهم اقدامات انجام‌شده در بخش عمرانی را اجرای طرح آبرسانی چاه بلاغ ابرکوه، اجرای طرح آبرسانی چاه احمد مروست، اجرای طرح آبرسانی باغ معدن خاتم، اجرایی طرح آبرسانی چشمه انجیری خاتم، آبرسانی سیار به عشایر با بیش از یک هزار دستگاه تانکر ۱۰ هزار لیتری، همچنین تیغ‌زنی و مرمت ایل راه‌های عشایری به طول بیش از سه هزار کیلومتر و ایجاد مجتمع دام عشایری هارونی ابرکوه، ساخت آب‌انبار و آبشخور دام و حفر و تجهیز چاه‌های مالداری و تجهیز اطراقگاه‌ها و ساخت سرویس‌های بهداشتی برای عشایر را نام برد.
شمس با تاکید بر این که نوع زندگی عشایر همواره وابسته به دام و کوچ و محور اصلی اقتصادشان پرورش دام بوده است، گفت: توزیع خوراک دام به مقدار بیش از ۲۵۰۰ تن نهاده دامی، پیگیری درمان و واکسیناسیون دامهای عشایری با همکاری اداره کل دامپزشکی استان، کمک‌های موردی به اشتغال زنان عشایری، توزیع پنلهای خورشیدی و توزیع سهمیه آرد بین خانوارهای عشایری، اعطای تسهیلات کم‌بهره بلندمدت، تشکیل صندوق‌های خرد زنان عشایری و اعطای وام، ذخیره تولید گوشت قرمز بین عشایر، تاسیس شرکت‌های تعاونی عشایری در سطح استان و اعطای تسهیلات به‌منظور حمایت از بخش صنایع دستی عشایر از جمله خدمات ارائه شده به این قشر در استان بوده است.
وی با اشاره به این که عمدتاً مناطق ییلاقی عشایر استان در فارس و کرمان و مراتع قشلاقی آنان در داخل استان واقع شده، از انجام کارهای مطالعاتی نظیر مطالعات تامین آب شرب در مناطق عشایری، مطالعه گردشگری عشایری کرخنگان شهرستان مروست، مطالعه در زمینه ایجاد مجتمع پرواربندی دام سبک منطقه عشایری هارونی شهرستان ابرکوه و مطالعه مکان‌یابی و امکان‌سنجی تامین آب شرب انسان و دام ییلاقات و قشلاقات عشایری استان خبر داد.
به گفته وی، اهم مشکلات عشایر استان یزد خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب و مشکل آبرسانی در فصل تابستان، کمبود علوفه در مراتع، کمبود اعتبارات جهت مرمت هر ساله ایل‌راه‌های عشایری به طول ۱۵۰۰ کیلومتر و کمبود و گرانی نهاده‌های دامی و مشکل نقدینگی در خرید آنها و نیز کمبود تسهیلات ویژه عشایر جهت تامین علوفه برای پرواربندی دامهای مازاد عشایر، مشکل بیمه اجتماعی عشایر، نبود بازار فروش محصولات دامی عشایر، نبود کلینیک‌های سیار و ثابت دامپزشکی در مناطق عشایری و اختلاف ممیزی مراتع در مراتع مرزی با استان‌های هم‌جوار، همچنین استخراج معادن و تخریب مراتع عشایری و نیز نبود امکانات بهداشتی در مناطق عشایری به‌خصوص مناطق ییلاقی است.
شمس در جریان بازدید از طرح آبرسانی منطقه چاه بلاغ جهت تامین آب شرب عشایر و دامهای منطقه، مجموع سرمایه گذاری برای حفر چاه و خط انتقال آب و ساخت مخزن و لوله گذاری آن تا اطراقگاه‌های عشایر منطقه شامل ۵۰ خانوار را تاکنون ۱.۴ میلیارد تومان ذکر و عنوان کرد: تکمیل این طرح تا پایان سال جاری نیازمند ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار است.
وی به فعالیت ۵۰ معدن تنها در همین منطقه و تخریب مراتع در اثر فعالیت این معادن، گفت: متاسفانه قوانین معادن اصلاً به نفع عشایر نیست و در اغلب این قبیل مناطق نیز مسئولیت اجتماعی معادن به هیچ وجه انجام نمی شود.
این مسئول به خسارات ناشی از سیل در مناطق عشایری استان به تخریب ۷۰ درصد از راه‌های عشایری، اتلاف ۷۰۰ راس دام و آسیب به انبارهای نهاده های دامی عشایربه ظرفیت ۱۵۰۰ تن و نیز تخریب ۳۵ واحد سکونتگاهی در مناطق عشایری اشاره و اضافه کرد: علاوه بر این شاهد درگیری با بیماری‌های دامی در جمعیت ۱۵ هزار راس دام عشایر بودیم که با همکاری دامپزشکی در حال رسیدگی است.
وی برآورد ارزش کلی خسارت وارده به بخش عشایر استان در اثر سیل را ۴۰ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: به‌طور جد پیگیر جبران خسارت وارده در این حوزه هستیم و از دستگاه‌های متولی نیز خواهشمندیم نسبت به همکاری در زمینه بازگشایی مسیرهای عشایری، تامین خوراک دام عشایر، مرمت چاه‌های مالداری، قنوات و برخی از چشمه‌های در اختیار عشایر اقدام کنند.
وی با بیان این که خوشبختانه در بخش اعتبارات استانی و ملی در قانون بودجه امسال شاهد افزایش هستیم و امیدواریم با تحقق آن بخشی از مشکلات آنها مرتفع شود، گفت: عمده مشکل عشایر فروش نرفتن دام‌هایشان و نداشتن توجیه اقتصادی در این زمینه به دلیل گران شدن و کمبود نهاده‌های دامی است که امیدواریم دولت سیزدهم توجه بیشتری به این حوزه داشته باشد.
وی از تفاهم نامه ای با وزات نیرو رد زمینه استفاده عشایر از انرژی‌های نو خبر داد و گفت: در همین راستا در سال گذشته توزیع پنلهای خورشیدی را با اولویت عشایر دو سر کوچ داشتیم و امسال توزیع آنها در بین عشایر یک سر کوچ که عمدتاً در استان یزد شاهد این نوع عشایر هستیم خواهیم بود ولی در عین حال در سال گذشته نیز تعداد ۶۰ پنل کوچک خورشیدی نیز بین عشایر برای تولید برق جزئی توزیع شد که امسال نیز دنبال خواهد شد.
«احمد کرم‌نژاد» یکی از بزرگان عشایر منطقه ییلاقی امیدآباد نیز با اشاره به وجود ۷۰۰ خانوار عشایر در شهرستان، انها را مربوط به ایل بختیاری و عرب خمسه ذکر کرد و در مورد مشکلات این قشر گفنت: بارها مشکلاتمان ر با مسئولان در میان گذاشتیم ولی کمتر مورد توجه قرار گرفته و اگر به همین منوال شرایط دنبال شود شاهد از بین رفتن عشایر در کشور و استان خواهیم بود و ناگزیر شاهد روی آوردن این قشر به سمت مشاغل کاذب خواهیم بود.
وی افزود: عشایر هیچ بار اقتصادی را بر دوش دولت ندارند و تمام نیاز خود را از طبیعت تامین می‌کنند ولی همواره مورد بی توجهی بوده اند و اگر این وضعیت ادامه یابد، کاملاً نابود خواهند شد.
کرم نژاد گفت: متأسفانه سالها با خشک‌سالی و قهر طبیعت مواجه بودیم ولی امسال با خشم طبیعت مواجه شدیم و بخش زیادی از مراتع بر اثر وقوع سیل از بین رفته لذا از مسئولان می‌خواهیم تنها به شعار دادن بسنده نکنند.
وی نیز یکی از مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد را خرید نازل یا عدم خرید دامهای عشایر ذکر کرد و گفت: تنها راه درآمد عشایر از این طریق است که امروز دیگر صرفه اقتصادی برای این قشر نیست و ادامه این روند بسیار دشوار شده است.