یکی از احکام وقف که بر مساجد و آرامستانها حاکم و لازمالاجراست، در قالب احکام «وقف معاطاتی» میگنجد بدين معني كه ايجاد مکانی به نام مسجد و واگذار کردن آن به نمازگزاران و خواندن حتي دو رکعت نماز در آن براي تحقق وقفیّت اين مكان نيز کفایت میکند .
این حکم برای آرامستانها نیز این گونه است که اگر مالک، زمین را به نیت وقف برای دفن اموات مسلمین در اختیار دیگران قرار داده باشد و با اذن وي، اموات در آن دفن شده باشند، زمین مذکور حکم وقف را دارد .
قبرستان قديمي «جوی هرهر» نیز که محلی برای دفن اموات در یکی از محلههای تاریخی یزد است، به ظاهر شامل این حکم شرعی میشود.
مرمت و ساماندهي این آرامستان به دليل اين كه مدفن افراد و بزرگان زیادی از دیار کویری یزد مانند پهلوان بزرگ یزدی، آخوند کرباسی و به ويژه همسر اشرف آهنگر که از جایگاه معنوی بالایی در بین یزدیها برخوردار است و داستان وی نيز در کتاب مفاتیحالجنان «شیخ عباس قمی» ذکر شده است، از اهميت زيادي برخوردار است.
با اين وجود مرمت این آرامستان به دليل نبود سند مالكيت و پيش قدم نشدن هيچ ارگاني در اين رابطه هنوز در هالهاي از ابهام باقيمانده است، البته مدتي است كه شهرداري يزد تلاش دارد تا از طريق اخذ سند براي اين آرامستان جهت مرمت آن اقدام كند ولي مسئولان اوقاف معتقدند كه اين آرامستان موقوفه محسوب ميشود.
«میثم دهقانی» رییس سازمان آرامستانهای شهرداري یزد میگوید: بررسی و تعیین سند مالکیت این آرامستان در جهت ساماندهي این محل تاریخی در دست اقدام از سوي شهرداری يزد است .
«ونوس عامری» نائب رییس کمیسیون عمرانی شورای اسلامی شهر یزد هم اظهار ميكند: اقدامات لازم براي تنظيم و صدور سند برای این آرامستان از سوي شهرداری در حال انجام است و تاکنون نیز وقفنامهای مبني بر موقوفه بودن اين آرامستان پیدا نشده است .
در عين حال، «حسين زارعزاده» مدیر کل اوقاف و امور خيريه استان با دستهبندي كردن موقوفات در دو قسم، تصريح ميكند: برخی از موقوفات صاحب سند هستند و وقفي بودن آنها کاملاً مشخص است اما برخی از موقوفات نيز فاقد سند هستند كه به آنها موقوفات معاطاتی گفته ميشود.
وی با اشاره به اختلاف شهرداری و اداره کل اوقاف بر سر مالکیت آرامستان جوی هرهر، اضافه میکند: برخی از آرمستانها و مساجد هر چند سند وقفنامه ندارند اما در زمرهی موقوفات معاطاتي میگنجند و این موضوع در مورد آرامستان جوی هرهر نیز صدق ميكند، به همین دليل نيز معتقدیم که این آرامستان متعلق به اداره كل اوقاف و امور خيريه استان است .
این مسئول رسیدگی به آرامستان جوی هرهر و مرمت و بازپیرایی آن را مستلزم تعیین مالکیت آن میداند و میگوید: در صورت تعیین مالکیت به یقین برای این آرامستان برنامههایی در راستای مرمت و بازپیرایی آن خواهیم داشت .