«جابجایی ماه‌های قمری، یک اشتباه تاریخی»

سلام
این متن قسمتی گزینش شده از یک شبهه است که مبنای تقویم اسلامی را زیر سوال میبرد و از اساس با مغلطه و ادغام مطالب صحیح و غلط تاریخ را تحریف میکند و مبنای تقویم اسلامی که پایه بسیاری از اعتقادات و آداب واجب اسلامی است را عامدانه هدف قرار میدهد.
متن و پاسخ این شبهه در آدرس زیر دو سال پیش ارائه شده است:
http://www.askdin.com/thread29099.html

فقط یک شاهد مثال از مغرضانه بودن متن، سوال دوم ابتدای متن است:
"ـ چرا در بین 12 ماه قمری، رمضان برای روزه گرفتن انتخاب شده است؟"
مگر روزه ماه رمضان انتخاب بشر است که در مورد آن پرسش شده است.

در پایان این انتظار از سایت وزین تابناک نمیرود که بدون تحقیق و دقت به ترویج شبهات بر علیه اسلام بپردازد و ناخواسته بلندگوی مغرضان و تحریف کنندگان قرار گیرد.

سلام
کاملا معقول که گردش ماه و ایامی که ایجاد می کنه تاثیرات خودش رو داره و اختلافی بر سر این موضوع نیست
ولی چرا اسامی ماه ها در صدر اسلام تغییر داده نشده تا شبه بین خورشیدی بودن این اسامی یا قمری بودنش پیش نیاد
ساده تر بگم چرا باید در تابستان ، پاییز یا زمستان نام ماه ربیع الاول می تونه باشه
معانی ماه های قمری کاملا با فصول سال و تقویم خورشیدی تطبیق داره
متشکرم

سلام
با تشکر از سایت فعال و وزین تابناک که محیط ازادی دارد خواهشمند است از مطالب تحقیقی مانند اقای سروش بیشتر اطلاع رسانی کنند.
ضمنا سخنان سروش به هیچ وجه مغایرتی با اعتقادات اسلامی ندارد.
تشکر

از سايت تابناك خيلي تعجب است كه خلاف نص صريح قران سخن بگويد
(ان عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا) سوره براءة آيه ٣٥
همانا تعداد ماه ها نزد خدا دوازده ماه است
(انما النسيء زيادة في الكفر) سوره براءة آيه ٣٧
محققا نسيء فرو رفتن در كفر است.

نسيء سنت جاهليت بود كه اسلام ان را زياده خواهي در كفر ناميد و دو آيه در سوره توبخ در رد اين سنت جاهلي نازل كرد.
آيا تابناك نبايد بداند كه اين مقاله در مقام توجيه كردن چه روشي است؟


در ثاني صاحب اين نوشتار گويي خود را از تمامي ائمه دين برتر مي داند زيرا قطعا ماه رمضان در طول سه قرن حضور معصومين (از زمان پيامبر اكرم تا پايان غيبت صغرى) مسلمانان روزه مي گرفتند و اگر چنين بود كه ايشان فهميده اند بايد اشاره اي مي كردند، اين به معناي بيرون رفتن از ضرورت دين و مذهب و تخطئه تمامي امامان و پيامبر عليهم السلام بلكه تمامي علماي اسلام است. و خود موجب خروج از دين.

طرفه اينكه نويسنده در عين اينكه به نظر و راي پيامبر و دوازده امام و ياران و يتورانشان وقعي نمي نهد سخن خود را مستند به استحسانات ادبي مي كند.


ديگر اينكه ماه قمري يعني با گردش ماه تغيير پيدا مي كند، تولد و غياب ماه است كه ان را معين مي كند، چطور ممكن است شب چهارده ماه كه بدر تمام است را اول ماه قمري بدانيم و محاق را وسط ماه!!!

تعجب از نويسنده اين نوشتار نيست
تعجب از تابناك است كه چنين سخن فاقد مبناي علمي مخالف قران و مخالف ضرورت دين را منتشر مي كند، تو گويي بر عقل مخاطبانش مي خندد!!!

خدایی خودمونو با این ماههای قمری سر کار گذاشتیم.
تقویم دقیق شمسی داریم اونوقت گیر دادیم به قمری.
البته بگم ایجاد تقویم قمری اون زمان واسه اعراب در حد لالیگا الان بوده

خدا لعنتتاتن کند کم شبهه افکنی کنید. در نص صریح قرآن هم شبهه افکنی می کنید .

سلام
اولا دوستانی که به نویسنده توهین میکنند به نظرم در اشتباه هستند و نباید جبهه بگیرند. مطالب به نظر من علمی است و اگر کسی مشکلی داره باید از نظر علمی جواب بده. به نظر من یک مسئله علمی رو نباید به این دلیل رد کرد که چون اسلام اینطوری بوده پس نویسنده اشتباه کردهو مغرصانه نوشته. اگر ایچنین فکر کنیم مطمئنا همانهایی میشویم که گالیله رو کشتند.
ثانیا من بعنوان یک ایرانی افتخار میکنم به اینکه پیشتر دانشمندانی تو کشورم بودند که تقویمی درست کنندکه دقیق ترین تقویم تاریخ بشریت باشه. من به شخصه نه در مورد تقویم قمری دانشی دارم و نه بهش اهمیتی میدم. چون به نظرم همین تقویم هم از سر اعراب زیاده. ولی از نویسنده محترم این متن تشکر میکنم چون مطالب جالبی برای خود من داشت

برادرانی که دارید به نویسنده این متن بی احترامی میکنید.یه سوال دارم، چرا فکر میکنید همه کافر هستن غیر از خودتون.بعدشم واقعا شما خودتون نمیتونید متوجه بشید ماهای قمری کاملا اشتباه هستن و از نظر علمی هیچ رتبه ای ندارن.خدا به همه شعور داده اما استفاده کردنشو به دسته خودموم سپرده.

همانطور که حضرت محمد قبله مسلمین را تغیر داد
تقویم یهودیان را دستکاری کرد
درست یا اشتباه بودن ان تفکر میخواهد

اگر آن زمان که حضرت محمد ادعا کرد من از طرف خدا وحی میشنوم این علمای فعلی راس کار بودند،به احتمال قوی او را مجنون میخواندند همانطور که آن زمان هم اینگونه بود .همیشه نخبگان از هر یک میلیون نفر انتخاب میشوند و مشکل کار همیشه اینجاست که اگر کسی متفاوت بگوید عقل جمعی او را محکوم میکند.امیدوارم عقلای فعلی بتوانند جواب قانع کننده ای برای نامگذاری ربیع الاول و... پیدا کنند در غیر اینصورت باید قبول کنیم همان زمانی که قائده ماه و نامگذاری آن انجام شده،دقت عقلا و علمای آن زمان مبنایی نداشته است مگر اینکه نامگذاری برای زمانهای مرتبط و زمان ثابت باشد.در انتها از دانشمند فرهیخته بانی مطلب تشکر و قدردانی دارم.

عربستان و بلاد مسلمين در قرون اوليه نزديك خط استوا بوده اند و گردش ماه هاى قمرى براى ايشان مشكلى ايجاد نمى كرده با گسترش اسلام به عرضهاى بالاتر بايد علما به خود جرات داده و تقويم قمرى را به شيوه اى علمى و منطقى كه دكتر سروش هم اشاره كرده با تقويم دقيق خورشيدى تطبيق مى دادند اصل حفظ شئون و هدايت عالمانه به سمت دين است نه ماندن بر سر احكام متعصبانه !

نویسنده نداشته یا ممنوع الاسم هست؟

سلام علیکم
طاعات و عبادات شما قبول باشه

اشکال این پراگراف این است که معیار را فصول سال شمسی قرار داده و چون ماههای قمری بر فصول تطبیق ندارد، پس حتما نادرست است ولی چنین نیست ، دو مبنا برای تقویم وجود دارد که به هم ارتباط ندارد از هم مجزا هستند
یکی تقویم شمسی و دیگر تقویم قمری ، این دو از هم جدا هستند هر کدام مبنای جداگانه ای دارند
تقویم قمری بر اساس گردش ماه به دور زمین می باشد و تقویم شمسی بر اساس گردش زمین به دور خورشید(اگر چه این مطلب بعدا اثبات شد ولی درزمان قدیم نیز از جای قرار گرفتن خورشید درآسمان وعلائم دیگر محاسبه سال شمسی را می کردند)
سوره أنعام آیه 96 خداوند در قران در ایه 96 این مطلب را بیان نموده و آورده اند که
فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّيْلَ سَكَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً ذلِكَ تَقْديرُ الْعَزيزِ الْعَليمِ
اوست كه‏ شكافنده صبح است، و شب را براى آرامش و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده. اين اندازه‏ گيرىِ آن تواناى داناست.
در این آیه بیان می شود که هردو خورشید و ماه وسائل زمان قرار داده شده اند.

مثلا در باره اجسام ما دو روش اندازه گیری داریم ، وزن و حجم ، با دو مبنای مختلف ،نمی شود کسی اشکال کند که چرا این شی وزنش فلان قدر است و حجمش فلان قدر و با هم تطابق ندارند ، خوب جوابش روشن است دو روش اندازه گیری هستند با منبای متفاوت بنا نیست با هم تطابق داشته باشند
همین طور است سال قمری و شمسی ، وقتی مبنای متفاوت دارند بنا نیست با هم تطبیق داشته باشند ،و کسی که بخواهد اینها بر هم تطبیق دهد کار غیر علمی است
مثال دیگر در خود سال شمسی یا قمری ما دو نوع محاسبه داریم ، هفته و ماه
این دو یکی مبنایشان سی روز و دیگری مبنایش هفت روز و دیگری در حدود سی روز است ، نمی شود اشکال کرد که چرا شنبه همیشه سوم ماه نیست و در گردش است، خب مبنا متفاوت است و اگر کسی هفته از اول ماه حساب کند وقتی آخر ماه دو روز اضافه آورد بگوید هفته آخر ماه نه روز است ، این حرف چقدر غیر علمی و مضحک است
همین طور است تطبیق ماه قمری و شمسی بر هم
یشترین استفاده تقویم ها در تمدنهای قدیمی مثل ایران و مصر برای کشاورزی بوده که مثلا بدونن چه موقع شروع کاشت محصولاتشون هست یا کی بارندگی ها یا طغیان رودها و … شروع میشه.
این مطلب بدون مدرک است واگر مدرک هم ارائه شود کلیت ندارد ، در بسیاری از اقوام ماه برای تشخیص اعمال واعیاد مذهبی هم بوده است
ماه قمری از زمان حضرت ابراهیم بوده و همین دوازده ماه بوده برای تشخیص امور مذهبی مذهبی

مثلا طبق بعضی از روایات حرام بودن جنگ در چهارماه حرام علاوه بر آيين ابراهيم در آيين يهود و مسيح و ساير آيين هاي آسماني نيز بوده است (1)

1. تاريخ اسلام، علي دواني، ص 39.
همین مزیتی که در ماه قمری گفته شد ، ماه شمسی ندارد ، ماه شمسی هم مزیتی دارد که ماه قمری ندارد
نمی شود به سال شمسی اشکال گرفت که این سال خوب نیست چون برای همه محاسبه آن آسان نیست ، هرکدام مزیتی دارد و استفاه ای که در جای خودش خوب است و دیگری ندارد
شاید مزیت دیگرماه قمری این باشد که حالات مختلفی که بر انسان عارض می شود ( مانند سستی ، قوت ، شادی ، حزن و... ) مثلاً انسان در فصل بهار حالتهایی را دارد که در فصل تابستان ندارد و در زمستان از نظر حالات خود بگونه دیگر است و الخ...با توجه به این موضوع ضروری است در هر سال جا به جایی در زمان فصلی اعمال(روزه گرفتن،حج،و...) بوجود آید تا شخص بتواند در حالات مختلف جسمی و روحی تکالیف شرعی را انجام دهد . ( چرا که بهره و حظ معنوی در هر حالتی برای انسان با حالت دیگر فرق دارددر جای دیگر این شبهه آمده
(عربها هم اینو میدونستن و برای جلوگیری از این اتفاق راهکاری داشتن: هر از دو یا سه سال یک ماه اضافی در سال بعد در نظر میگرفتند که اسمش الان دیگه در تقویم قمری نیست: ماه نسی یا ماه فراموش شده.)
اما چرا عربها چنین کاری کردند

عرب ها ماه هاي قمري راملاك دوران سال خود قرار داده بودند و حج ّخانهء خدا در ماه ذي الحجّة واقع مي شد, همان طوري كه حضرت ابراهيم 7دهم ذي الحجة را براي اعمال حج قرارداده بود. آنان خواستند كه اين اعمال هميشه در فصل برداشت غلاّت و ميوه ها و هواي مطلوب يعني اوائل پاييز واقع شود, تا اين كه بر مسافران سخن نگذرد و انجام مناسك حجّ برايشان آسان باشد. از طرفي هر سال قمره ده روز به جلو مي آيد(1)
در تفسير صافي و مجمع البيان , اين طور بيان كرده اند كه در مكه و اطراف آن كه جايگاه ابراهيم واسماعيل و فرزندان آنان بود و به مرور زمان طوائف و قبائل فراواني در آن مناطق زندگي مي كردند و جنگ وجدال هاي فراواني بين آنان واقع مي شد, بزرگان فرزندان اسماعيل (ع)چهار ماه از دوازده ماه سال را, ماه هاي حرام اعلام كردند كه در آن چهار ماه جنگ كردن حرام باشد. آن چهار ماه عبارت بود از: رجب و ذوالقعده و ذوالحجةو محرم . در اين چهار ماه جنگ و قتل و غارت ممنوع بود, اما گاهي درگيري و جنگ قبل از ماه حرام شروع مي شد وّف ادامه پيدا مي كرد و به ماه حرام مي رسيد و چون نمي خواستند جنگ را نيمه تمام بگذارند, بزرگي از آنان فرياد مي زدكه مثلاً ماه رجب كه ماه حرام است , آن را تأخير انداختم و امسال در اين ماه جنگ مي كنيم و در عوض سال ديگريك ماه حرام اضافه مي كنيم , تا جبران آن ماه حرام كه جنگ در آن واقع شده است بشود.
قرآن اين رسم غلط را برانداخت و فرمود: همان چهار ماه حرام , در سال حرام است , و تأخير در ماه هاي حرام جائز نيست و باعث زيادهء كفر مي شود, و آن سنّت بد را از بين برد(2)

پس اینکه در شبهه ادعا شده نیاز به لااقل مدرک دارد و همین طور نمی توان ادعایی بدون سند کرد
1.بحارالانوار, ج 58 ص 345 مروج الذهب , ج 2 ص 204

2. مجمع البيان , ج 5 ص 45 صافي ج 2 ص 341
ر جای دیگر شبهه آمده
(اما چه بلایی بر سر این تقویم در صدر اسلام آمد؟! در سال دهم هجری آیه ای نازل شد که این روش محاسبه تقویم را کار کفار دانسته و دستور داد که همه سالها بایستی فقط 12 ماه داشته باشند.)

عجیب ترین جای شبهه اینجاست که خود شبهه کننده ابتدا قبول کرده که ماههای قمری 12عدد بوده و بعد به قول خودش یهودیان و بعد مشرکین مکه با تبعیت از یهودیان یک ماه در سه سال زیاد می کردند
حال، اسلام دستور داده این کار را نکنند و به اصلش برگردانند ،آیا این دستور به معنای بلا آمدن بر سر ماههای قمری است یا کسانی که ابتدا تغییر داده بودند بلا بر سر ماه های قمری آورده بودند
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در مدت اقامت در مدينه انتظار مى‏ كشيد، تا براى حج در حجة الوداع رهسپار شد، و براى مردم خطبه خواند و گفت: الا و ان الزمان قد استدار كهيئته يوم خلق الله السموات و الارض، و منظور آن حضرت اين بود كه ماههاى قمرى اينك به مواضع خود بازگشت كرده‏اند، و آن كار نسى‏ء عرب از بين رفت و به همين جهت آن حج را كه حجة الوداع بود، حج اقوم نام نهادند، و پس از آن اين عمل حرام شد، و بكلى از بين رفت(1)
و در جاى ديگر گويد: روز نوزدهم ماه رمضان، روز فتح مكه است، و رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم هيچ اقامه حج ننمودند. زيرا كه ماههاى عربى بواسطه نسى‏ء از جاهاى خود تغيير كرده و از بين رفته بود، و حضرت انتظار كشيدند تا به جاى خود برگشت، آنگاه حج‏ حجة الوداع را به جاى آوردند و نسى‏ء را در آن حج تحريم نمودند(2)
خدواند جهان می گوید ماههای قمری 12عدد بوده ، همه هم قبول دارد که اول دوازده عدد بوده ، یهود تغییر داده اند ، مشرکین هم از آن تبعیت کرده اند ، قران به اصلش برگردانده (3)
عجیب است که بگوییم اسلام چه بلایی بر سر ماههای قمری آورده است؟!!!

1.ـ الآثار الباقية‌ ص‌ 62 و ص‌ 63.
2.الآثار الباقية‌ ص‌ 332.
3. آیه 36 و 37 سوره توبه
در جای دیگر شبهه گر بی شرمانه می گوید :
خدایی که محاسبه سالهای کبیسه برایش مشکل بود و نمی دانست با حذف آن تقویم قمری را به چه روزی می اندازد! البته توجیه مفسرین حاضر این است که اعراب با استفاده از ماه نسی ماهها حرام را جابجا میکردند!

اولا : برای خدا مشکل نبود این از نادانی شبهه گر است ، خداوند عالم به امور دنیا است و می داند سال قمری برای چه چیزی خوب است و سال شمسی برای چه چیزی
ثانیا : مفسرین توجیه نکرده اند مفسرین عین تاریخ را گفته اند ، اگر کسی می گوید دلیل تغییر ماههای قمری و ماجرای نسی به خاطر مقابله با یهودیا نبوده باید یک سند تاریخی ارائه کند نه اینکه بی سند حرفی را بزند



در جای دیگر شبهه آورده شده
اما شاید قوی ترین دلیلی که می توان برای این کار مسلمانان یافت خارج شدن آنان از سلطه تقویم یهودی بود، همانند جریان تغییر قبله. از آنجا که محاسبه دقیق این سالهای سیزده ماهه برای مردم عادی مشکل بود، اعلام سال کبیسه در ابتدا توسط مجمع عالی روحانیون یهود و به صورت مشورتی انجام می‌گرفت. همان گونه که شروع ماه‌هایی که اعیاد مهم در آنها قرار داشت، با رویت حلول ماه توسط همین مجمع و ارسال پیک به مناطق یهودی نشین اعلام می‌شد. علما و دانشمندان یهود برای تنظیم و تثبیت تقویم عبری تلاش بسیار نمودند و در حدود سال ۴۱۱۰ عبری (۱۶۵۰ سال پیش) شکل نهایی و امروزی تقویم عبری توسط دانشمندی به نام «هیلل دوم» تدوین شد. انجام مناسک دینی مسلمانان بر اساس تقویم یهودیان امری بود که برای آنان قابل قبول نبود!

جواب ، اتفاقا برعکس شاید سست ترین جای شبهه همین جا باشد که شبهه کننده اطلاع ندارد درگیری های مسلمانان با یهودیان از سال دوم شروع شده و تقریبا سال ششم به اتمام رسید ، جریان تغییر قبل مسلمانان متعلق به سال دوم هجری است ، اما جریان نسی و ماههای قمری در سوره توبه آمده و سوره توبه بعد از فتح مکه است یعنی سال هشتم به بعد (اکثر مفسرین می گویند در سال نهم نازل شده است 1)(1)که دیگر در آنجا درگیری بین مسلمانان و یهودیان نبوده است ، در گری های یهودیان با مسلمانان تا قبل از مکه تمام شده بود و اگر بنا بود مسلمانان در مقابل یهودیان می خواستند این کار را کنند جا داشت در زمان درگیری می کردند نه وقتی که یهودیان یثرب تقریبا از بین رفته بودند
1. ترجمه مجمع البیان ، ج 11ص 3
شباه فاحش دیگری اینکه می گوید:
اما این بحث ها چه ارتباطی با روزه داره؟ در حال حاضر اولین ماه قمری محرم هست اما این مبنا در دوره خلافت عمر و به توصیه علی انتخاب شد. (اقبال آشتیانی، عباس. تاریخ ایران پس از اسلام. تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۸۸. صفحه ۳۲۴.)

آنچه بعضی درباره توصیه حضرت علی علیه السلام به عمر گفته اند مربوط به مبنای سال قمری است نه شروع سال قمری یا تغییر آن از ربیع به محرم
بعضی گفته اند : عمر قصد داشت مبنایی برای تاریخ اسلام قرار دهد ، یکی عام الفیل را پیشنهاد داد، شخص دیگری بعثت را و هر کس چیزی گفت ، حضرت علی علیه السلام هجرت را پیشنهاد داد ، این برای شروع سال نبوده بلکه برای ابتدای مبنای تاریخ بوده است ، والا شروع همان محرم بوده و بعد از آن نیز ادامه پیدا کرده است
منابع آمده که شروع سال قمری حتی در زمان جاهلیت همان محرم بوده است نه ربیع
ابوریحان در آثار الباقیه شعری از صاحب ، اسماعیل بن عباد آورده که می گوید
اردت شهور العرب فی جاهلیه فخذها علی سرر محرم ...
اگر خواستی ماههای عرب جاهلی را شروعش از محرم است ...(1)

البته درباره پیشنهاد حضرت علی علیه السلام به عمر نیز حرف وحدیث هایی است که بعضی مبنای سال قمری را از زمان خود پیامبر می دانند که در پستهای بعدی می آوریم
1. آثار الباقیه ص 60الی 62
حق جو و حق پرست باشبم

پاسخ اجمالی شبهه دکتر عبدالکریم سروش
"جابه جایی ماه های قمری؛
یک اشتباه تاریخی"
از آن هنگام که حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام خانه کعبه را مرمت و انجام مناسک حج را تشریع نمود، پسرش حضرت اسماعیل علیه السلام را در شهر مکه ماندگار ساخت. حضرت اسماعیل علیه السلام به عنوان پیامبر خدا و فرزندانش از آیین حنفییت پیروی و آن را گسترش می دادند، از این رو شماری از تازیان حجاز به آیین حنفییت گرویدند. حج یکی از فرمانهایی بود که باید در ماه برک (ذی حجه ) گزارده شود. برای بهتر برگزار شدن آن ماه پیش از آن و ماه پس از آن طبق فرمان خداوند ماه حرام بوده تا حج گزاران این فریضه بزرگ را با آسودگی به انجام رسانند. جنگ و خون ریزی در این سه ماه و یک ماه دیگر حرام و ممنوع بوده است. از این رو نگاهداری و شمار ماهها و نیز دانستن جای هر کدام در راستای سال برای آنان دارای اهمیت بسیاری بوده است.
مبنای تقویم قمری گردش ماه به دور زمین می باشد. یک دور چرخش کامل ماه به دور زمین 27 روز و 8 ساعت طول می کشد. از آنجا که ملاک در ماههای قمری دیدن هلال ماه در همان نقطه ( و نه یک دور به دور زمین چرخیدن ماه ) است، ماههای قمری بین 29 تا 30 روز می باشند. با توجه به طول مدار چرخش زمین به دورخورشید و همچنین مدار چرخش ماه به دور زمین، یک سال قمری۳۵۴ روز در سال‌های عادی و یا ۳۵۵روزدر سال‌های کبیسه طول میکشد.، یعنی تقریبا 11 روز کمتر از سال شمسی و و این تفاوت موجب گردش ماه‌های قمری نسبت به سال شمسی می‌شود.
با گذر زمان و نشستن گرد و غبار کفر و شرک بر اندیشه و روان تازیان، به امر ثابت نمودن ماه های قمری در طول یک سال شمسی پرداختند.
این تغییر و جابه جایی زیانهایی که به تجارت و بازرگانی آنان می رسید را از بین برد از این رو اعراب مانند دیگر اقوام با کارگیری کبیسهای خاص سالهای قمری را با سالهای شمسی تطبیق دادند. این عمل تبدیل تقویم قمری به تقویم شمسی و برگزاری مراسم حج در یک فصل خاص برای کنترل ماههای حرام را نسی میگفتند.
حدود 200 سال پیش از ظهور پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله، اعراب با عملیات نسی سعی کردند آداب و رسوم دینی را که در زمان خاص رعایت میشد، جابه جا کنند و قصد آنان این بود تا دین و آداب و رسوم را تابع خود و اهداف خود قرار دهند نه اینکه خود از آن پیروی کنند و از این راه به قتل، چپاول و غارت دست زنند که این عمل با نزول آیات 36 و 37 سوره توبه از دیدگاه اسلام در قرآن طرد شد.
"ان عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الارض منها اربعة حرم ذلک الدین القیم فلا تظلموا فیهن انفسکم ... انما النسی ء زیادة فی الکفر یضل به الذین کفروا یحلونه عاما و یحرمونه عاما لیواطؤا عدة ما حرم الله فیحلوا ما حرم الله زین لهم سوء اعمالهم و الله لا یهدی القوم الکافرین"
ترجمه آیات
بدرستی که عدد ماهها نزد خدا دوازده ماه است، در همان روزی که آسمانها و زمین را آفرید درکتاب او چنین بوده، از این دوازده ماه چهار ماه حرام است، و این است آن دین قیم، پس در آن چهار ماه به یکدیگر ظلم مکنید، ...
نسی‏ء ( جا به جا کردن و تاخیر ماه‏های حرام)، افزایشی در کفر (مشرکان)است; که با آن، کافران گمراه می‏شوند; ، یکسال آن ماهها را حرام می کنند و یکسال حلال، تا با عده ماههائی که خدا حرام کرده مطابق شود، پس(این عمل باعث می شود که)حلال کنند چیزی را که خدا حرام کرده، اعمال زشتشان در نظرشان زیبا جلوه داده شده; و خداوند جمعیت کافران را هدایت نمی‏کند.
علاقه مندان به آشنایی بیشتر میتوانند به پژوهش" بررسی نسی در قرآن و گاهشماری" نگاشته دکتر محمدعلی قربانی در 160 صفحه از سوی انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی مشهد و همچنین مقاله "درباره نسی" به قلم سید محمد حسین میر صادقی مراجعه نمایند.

با سلام
ای کاش افرادی که پاسخ میدهند ، بجای استفاده از عبارات احساسی و موضع گیری از استدلال منطقی استفاده نمایند. به هر حال تحقیقات مختلفی در این مورد وجود دارد . بنده هنوز در میان افرادی که سعی کرده اند مطلب را رد کنند ، پاسخ قانع کننده علمی ندیده‌ام.

ضمنا، آدرس زیر هم یک نمونه دیگر از تحقیق در اینمورد ( علاوه بر دو مورد معرفی شده آقای rasul است ) است :
https://goo.gl/VRTYao

سلام من نفهمیدم سه تا ده روز را مگه میشه از سه یال مختلف با هم جمع کرد بعد یک ماهش کرد؟اون کاری که برای سال شمسی میکنند ساعت ها را با هم جمع میکنند و وقتی سال تحویل میفته توی روز بعد از بیست و نه اسفند به اون روز میگویند سی اسفند که این کار خود بخود میشه حالا شما فرض کن ربیع الاول یشه اول فروردین آخر ماه قمری میشه بیست اسفند خوب اگر بخواند ربیع الاول را از اول فروردین شروع کنند از بیست اسفند 96 تا 29 اسفند 96 را مثلا مگر میشه انتقال داد به سه سال دیگه ما که نفهمیدیم نسی یعنی چی؟

سلام من نفهمیدم سه تا ده روز را مگه میشه از سه یال مختلف با هم جمع کرد بعد یک ماهش کرد؟اون کاری که برای سال شمسی میکنند ساعت ها را با هم جمع میکنند و وقتی سال تحویل میفته توی روز بعد از بیست و نه اسفند به اون روز میگویند سی اسفند که این کار خود بخود میشه حالا شما فرض کن ربیع الاول یشه اول فروردین آخر ماه قمری میشه بیست اسفند خوب اگر بخواند ربیع الاول را از اول فروردین شروع کنند از بیست اسفند 96 تا 29 اسفند 96 را مثلا مگر میشه انتقال داد به سه سال دیگه ما که نفهمیدیم نسی یعنی چی؟

با سلام اگر ماههای قمری چرخشی نباشد و ثابت فرض شوند جریان شب قدر و این همه عبادت مسلمین با نیات شب قدر که در صورت ثابت بودن در زمانهای غیر قدر می افتند چیست؟

با سلام اگر ماههای قمری چرخشی نباشد و ثابت فرض شوند جریان شب قدر و این همه عبادت مسلمین با نیات شب قدر که در صورت ثابت بودن در زمانهای غیر قدر می افتند چیست؟

سلام به نظر بنده با استفاده از ماه نسی و جلوگیری از جابجایی زیاد ماههای قمری حتی کمک به اسلام هم میشود. مثلا ماه رمضان که حدود اواخر شهریور و اوایل مهر قرار میگرقته مثل الان در اوج گرما و حداکثر طول روز واقع نمیشد و یا مناسک حج در در فصل زمستان که هوا در مکه خنک میشود همیشه انجام میگرفت .
الان خیلی از مردم به خاطر طولانی بودن روز روزه نمیشوند یا توان روزه گرفتن را ندارند مانند دختران تازه به تکلیف رسیده و خیلی از پزشکان نیز روزه شدنی را که انسان 16ساعت آب مصرف نکند را اصلا جایز نمدانند.

سلام به نظر من هم ماه های قمری نباید بچرخند مگه میشه یک سال محرم تو زمستون باشه سال دیگه تو پاییز اصلا قانع کنندنه یست برای من

سلام و درود بر جویندگان حق
دلایل بسیاری برتری تقویم قمری بر خورشیدی در اعمال و مناسک دینی به اثبات می رساند یکی اینکه
اگر ملاک اعمال و مناسک دینی ماههای خورشیدی بودند یکی از نیم کره های زمین در آسانی روزه می گرفتند و مردمان نیم کره دیگر همیشه در اوج گرما و روزهای طولانی باید روزه میگرفتند

و پارسی زبانان کلمه «ماه» را برای ماه آسمان و هم چنین سی روز(یا سی و یک) به کار می برند که شاید نشانگر استفاده تقویم قمری در سابقه تاریخی آنها دارد، با تعصب سخن نگوییم و شنونده سخن نیکو باشیم

یه پیام برای دکتر (حقیقتا ایشان دکتر دندانپزشکی هستن) سروش دارم اگه به فرض بعید این پیام به دستشون برسه... چون فقط ایشون طرح مطلب میکنند و اهل گفتگو و مباحثه نیستن...

آقای (دکتر) سروش!
میتونم خواهش کنم پشت شبهات و ایرادات فراوانی که به باورهای سنتی اسلام وارد میکنید مثل یک مرد باستید و وارد گفتگو و مناظره با خیل علما و روحانیونی بشید که درخواست گفتگو و مناظره با شما در حوزه و دانشگاه داشتند و شما تا به حال اجابت نکرده اید؟... از چیزی میترسید یا شان علمی خود رو (دکتری) بالاتر از پاسخگویی و تشریح مفروضات علمی تون میدونید!؟
دوستان لطفا به عنوان یک شهروند بی طرف سرچی در اینترنت در مورد متقاضیان مناظره و مباحثه با ایشان داشته باشید...

سلام
مهم اینه که خداوند در قرآن میفرمایند انما النسی زیادظ فی الکفر
جناب سروش تفاوت بین حقیقت و واقعیت تاریخی را نمیدانند
حقیقت آنست که طبق ایین حضرت ابراهیم (ع) همیشه ماهها 12 تا بوده ولی آنچه در تاریخ، واقع شده تحریفات یهود است که بعضی سالها،13 تا

باسلام
حرف این نویسنده کاملا درسته.
در قبل از اسلام مردم در هر دوسال و هشت ماه یه ماه اضافه میکردند چرا؟
چون رییع الاول نیفته در تابستان یا زمستان .
مثلا ماه رمضان که در الخریف (پاییز) هست در جاش بمونه . نه اینکه یه سال تو زمستونه یه سال تو تابستون.
بعد گفته (حرم علیکم الصید وانتم حرم) یعنی در ماه های حرام صید نکنید. چرا؟
چون در ماه های حرام احشام ها و حیوانات هم میزاین هم شیر میدن ونباید شکار کنید . الان اگه ببینید تناقض داره . زاییدن این حیوانات در ماه های حرام نیست تغییر کرده .
خب:
چرا در بلادهای اسلامی یکی باید 12 ساعت روزه بگیره یکی بیست ساعت و یکی هفده ساعت؟
اگه نگاه کنید این عدالت خدا نیست که اینطور بشه .
وس اصل ماه رمضان در پاییز هست که مردم چربیهاشون رو بریزن که برای زمستان آماده باشه .
ذی حجه هم در زمستان بوده قبلا الان چرا تو زمستون اومده وذاکثر حجاج دارن از شدت گرما سکته میکنن و میمیرن؟؟
پس امسال که سال 96 هست تاریخ قمری 43 سال عقبتره .

سلام خدمت دوستان
عزیزان که مخالف این متن بودن هبچکدام با دقت متن رو نخوندن و به نیت موضع گیری مطالعه کردن
دوستان لازمه دقت کنید که ایراد اساسی وارده به ماهای قمری نوع نامگذاری ماه ها میباشد ربیع یعنی بهار جمادی یعنی سخت و .....چگونه نام ماهها با ماهای شمسی مطابقت دارد اما زمان انها با هم تطابقی ندارد؟؟
همین قران گفته عقل و درک و شعور داذید استفاده کنید بجای مقلته جوابی علمی و عقلامی و قانع کننده برای این نوع نامگذاری ماه های عربی بدین
اینقدر به توهین نکنید به عقل و شعور مردم جویای حقیقت با تعصبات بیجاتون

اینکه کاملا واضحه که تقویم عربی چه مشکلی داره.هیچوقت مثلا کشاورزان نمیتونن بگن ماه درو محصول چه ماهی میشه و یا چه ماهی برای کاشت مناسبه ولی ما پارسیان میدونیم که برداشت محصول مثلا گندم از خرداد شروع میشه و این همیشگی است واین بحث ربطی به کفر و ضدیت با اسلام نداره.متاسفم در کشوری هم گروه با کسانی شدیم که اصلا بحث علمی رو نمیفهمن چیه و فورا به تعصبات دیکته شده عربها ربطش میدونن ومثل داعشیها میخوان سرت رو از بیخ ببرن..والا

سلام. یه قسمت این نوشته ها اشتباهه. اونجا كه ماه ذیحجه رو حساب كردید میشه ماه آذر و گفتید كه هوا خنك میشه برای حج خوبه. ولی این درست نیست چون توی عربستان این ماه از سال هم بسیار گرم هست. شما این رو با هوای ایران كه تمام فصلها رو كامل داره و آب و هوای مختلف رو میشه تجربه كرد نمیتونید بسنجید.

کاری به مطالعات دیگران ندارم. با عقل ناقص خودم میگم که یا تقویم ما مشکل داره یا تقویم قمری اونا. اجرای هر دو تقویم باهم(آنچه در ایران میبینید) بدبخت کرده مارو. نمونش ثابت و مشخص نبودن تعطیلات مناسبتی ماست.که یکی از دلایل اصلی راندمان کاری جامعه ایران شده.

لطفا هر مطلبی که می خونید زود متعصبانه در مقام پاسخ بر نیایید ، به سرعت هر موضوعی رو شبه نگید خدا قران نازل کرد . عقل هم به ما داده موضوع کاملا علمی است و اصلا منافاتی با قران و اصول دینی ندارد واقعا گردشی نبودن ماه قمری هم به نفع اسلام هست و اتفاقا فرمان خداوند هم هست که فرمود ما دین را سخت قرار ندادیم .خواهشا متعصبانه هر سوال فکری رو ضد دین و خدا نگید . تمام مطلب عقلی است ، و فراموش نکنید در چه مقطعی از تاریخ هستیم.

در پاسخ کامنت گذار اولی باید گفت که کسی که شبهه می گذارد دو هدف دارد یک: دغدغه دین دارد دو : ضد دین است. اگر دغدغه ی دین دارد که هدفی مقدس است و اگر ضد دین است باز کارش باعث فربه تر شدن دانش کلام که دفاع عقلانی از آموزه دینی است می شود. جالب این جاست که 1000سال پیش در همین ایران شبهات را متکلمین و فلاسفه و حتی ائمه ی معصوم علیهم السلام با دقت گوش می دادند و با گزاره های عقلی پاسخ می دادند که شرح مناظرات امام صادق و امام رضا علیهماالسلام در کتب معتبر الاحتجاجات موجود هست ولی در عصر حاضر ولو بیان کردن شبهه جرم هست. در اسلام فقط کر کردن در ذات خداوند ممنوع هست آن هم به این خاطر که به جایی نمی رسد وگرنه تفکر در تمام امور دینی و غیر دینی در اسلام لازم عقلی و واجب شرعی است.

به نظر من مطابق شدن سال قمری با خورشیدی و ثباتش هیچ منافاتی با آیه قرآن نداره چون قرآن گفته ماه نسی نگیرید و سال سیزده ماهه نداشته باشید قرآن در حد فهم اعراب اون زمان براشون توضیح داده که خب همین امر قرآن از شعور و فهم عربی که بهره ای از علم نبرده بود و برای گاه شماری متکی به علم یهود بود خیلی هم بجا بوده ولی قرآن نگفته که سالتون رو ثابت نگه ندارید مثل سال خورشیدی... فقط خواسته سال سیزده ماهه نداشته باشن اعراب ،ولی باز هم اعراب نفهمیدن و سال رو در گردش حساب کردن و نتیجه این شد که ماه های حرام الان خارج از فصولیه که قرآن مد نظرش بوده که به طبیعت آسیب نرسه

سوالي كه من دارم ارتباط غيرمستقيم با اين مطلب دارد.
در اين سالها ديده ايم كه روزهاي ماه قمري بين ايران و كشورهاي همسايه مثل عراق و عربستان حدود 1 الي 2 روز اختلاف دارند. اما در كشورهايي كه از تقويم ميلادي استفاده مي كنند همه بر روي يك روز اتفاق نظر دارند مثلا در همه كشورها روز اول فوريه است. ولي تقويم قمري اين مشكل را دارد. آيا در زماني كه كره زمين را به دهكده جهاني مثال مي زنيم و ارتباطات بين المللي اينترنتي داريم آيا درست است كه از اين تقويم استفاده كنيم؟
مثلا شخصي مي خواهد روز اربعين در عراق باشد. طبق تقويم ايران براي آن روز بليط مي گيرد ولي وقتي به آنجا مي رسد مي بيند كه اربعين ديروز بوده و گذشته است.

سوال من این است اگر کتی به تاریخ شمسی در21/1/68متولد شده بعدهشتاد سال تاریخ تولدش 68/1/21 می شود ولی به تاریخ قمری تاریخ تولدش دیگر در ماه فروردین نیست؟

ربیع الاول یعنی بهار خوب قال قضیه کنده شده مگه میشه نام این ماه را تو چله زمستان آورد

سلام علیکم ربیع الاول یعنی بهار خوب قال قضیه کنده شده مگه میشه نام این ماه را تو چله زمستان آورد ؟...امروز ۱۳ مهر برابر با۱۳رمضان صیامتان قبول

تاریخ قمری نسی است نه تنها بدرد تاریخ تولد نمی خورد بلکه بدرد هیچی نمیخورد تاریخ قمری همیشه دردسر می آورد

بابا اصلا موسی بدین خود ... عیسی بدین خود
اینقدر اصول هست تو قرآن که الان اجرا نمیشه که به اینا نمیرسه ...
این همه زندانی مالی داریم در حالی که میگیم المفلص فی امان الله ... لائیک ها هم همین و اجرا میکنن ... اینجا داستان خودشو داره ...
بازم خوبه اقای مکارم شیرازی بعد ۴۰ سال از خواب بیدار شد به قوه قضائیه یه نهیبی زد!
معلوم میشه حوزه علمیه سالهاست در مورد مسائل اساسی انسانی در خواب بسر میبره ... این موضوع گردش ماه که اساسا مشکلی نیست

با سلام این مطلب مثل این است که ما یک سوال اشتباه را طرح کنیم بعد دنبال جواب برایش بگردیم به نظر من یک سری مطالب که نویسنده نوشته درست نیست که بخواهیم برایش دنبال جواب بگردیم وارزش وقت ما بیشتر از اینکه با این شبهات تلف بشه اصل کتاب خداست و هر چه در ان است عین حقیقت است

سلام اشتباه ما از اونجا شروع میشه که می خواهیم تاریخ قمری را با تاریخ شمسی یکی کنیم اون یه تاریخ هست با زمان خاص خودش اینم ه تاریخ هست با زمان خاص خودش در اصل اگر بخواهیم تاریخ قمری را به شمسی تبدیل کنیم به یک ماه اضافه نیاز هست تا زمان بهم نخوره اما اگه فقط تاریخ قمری و یا شمس را حساب کنیم در اصل هر سال 12 ماهه طبق نظر قران هست اما برای تبدیل تاریخ قمری به شمسی و جلوگیری از چرخش زمان باید این یک ماه نسی را حساب کنیم کاملا مشخصه که این به علت تفاوت در معیار محاسبه هست مثلا چرا هرسال اول سال یا یکم فروردین روز شنبه نیست؟؟ خب مشخصه به خاطر جدا بودن معیار سنجشه اگه دقت کنیم روز های هفته توی ماه هم چرخش دارند
به نظر من کاملا درسته ماه های قمری 12 ماهه مطابق با نظر قرآن و ماه های شمسی نیز 12 ماهه اما برای تبدیل ماه های قمری به شمسی نیاز به یک ماه نسی هست

اون دانشمندایی که می گن یه ماه سیزدهمی در کار بوده و ... آخه باهوشا گیرم که شما یه ماه هم هر سه سال اضافه کردید اصلا چه معنی داره ده روز آخر هر سال چی میشه یعنی اصلا این چیزی که می گید یه ذره روش فکر کردید؟ بعدشم خود ماه رو چه می کنید منظورم اینه هلال شدن یا کامل شدن ماه چی میشه؟ آیا اون هم عوض میشه؟؟؟ این حرفها شبه ای بیش نیست و نیاز به این همه بحث و جدل نداره. از بیخ و بن بی معنی است.یعنی این دو نوع محاسبه هیچ ربطی به هم نداره.

اون دانشمندایی که می گن یه ماه سیزدهمی در کار بوده و ... آخه باهوشا گیرم که شما یه ماه هم هر سه سال اضافه کردید اصلا چه معنی داره ده روز آخر هر سال چی میشه یعنی اصلا این چیزی که می گید یه ذره روش فکر کردید؟ بعدشم خود ماه رو چه می کنید منظورم اینه هلال شدن یا کامل شدن ماه چی میشه؟ آیا اون هم عوض میشه؟؟؟ این حرفها شبه ای بیش نیست و نیاز به این همه بحث و جدل نداره. از بیخ و بن بی معنی است.یعنی این دو نوع محاسبه هیچ ربطی به هم نداره.

اقا یکی به من فقط بگه شب قدر چند شب در سال هست فرق نمیکنه قمری یا شمسی؟ اگر یک شبه ، و با دیدن هلال ماه مشخص میشه پس تو عربستان یک شبه تو ایران یک شب دیگه تو چین یک شب دیگه تو اروپا یک شب دیگه تو نیمکره جنوبی که دیگه هیچ. حالا شب قدر چند شبه؟ فرشته ها هر شب یه منطقه فرود میان؟

افرین به نویسنده مطالب خیلی عالی بود در ضمن اکثر دوستان خیلی افراطی تشریف دارند امین خان دکتر سروش بهترین دکتر هستند بهشون بد و بیراه نگو چشماتو باز کن

تقویم شمسی دقیق ترین تقویم هستش . خودتون رو با تقویم قمری حلاف نکنید . شما هم مثل من که با تحقیق و استفاده از نرم افزار تمام تاریخهای تولد و شهادت ائمه رو به شمسی تبدیل کردم و همیشه در گوشی به صورت فایل pdf دارم و از همون تبعیت می کنم ... هم دقیقه و هم جابجا نمیشه ... مثل تاریخ شهادت امام حسین ع که در 21 مهرماه سال 0059 هجری شمسی اتفاق افتاده و همیشه همون روز رو می دونم که مثلا اروز شهادت امام حسین هست . فایل pdf شمسی در وبلاگhttp://dehyaridohesaran.rozblog.com/ موجود هستش . باتشکر

من شما رو سرکار گذاشتم :))))

من یه سری از پاسخارو خوندم منتها هنوز نتونستم قانع بشم که چرا:
۱) چرا محرم یا رمضان و یا ذیحجه یبار تو تابستونه یبار تو زمستونه یبار... ینی امام حسین(ع) یبار تو بهار جنگ کرده یبار تو زمستون... یا اینکه اعراب که اون زمان تو ذیحجه به حج میرفتن هوای خنک رو رها میکردن و بفرض تو تابستون حج میرفتن؟(میبینید اصلا منطقی نیست چون لااقل میشد اصل ماه رو ثابت گرفت و اون چند روز اضافه در سال رو بین ماه ها پخش کرد.مثلا ۱ روز به اول ماه رمضان اضافه میکردن ۱ روزم به آخرش .فرضا گفتم ینی یجورایی حلش میکردن)
۲)مگه خدا نگفته شب قدر که معادل ۱۰۰۰ ماهه و بسیار سرنوشت سازه یکی از شبهای ماه رمضانه پس چطوری میشه که این شب قدر هر سال داره تو یه روز از فصل های مختلف میوفته؟ینی خدا منظورش این بوده که شب قدر آن شبیست که از شب های سال است خخخخخ ینی ای مردم کل سالو احیا بگیرید تا بلاخره اونو درک کنید؟
ولی من احتمال میدم که شاید امام زمان (عج) ظهور کنن یجورایی ماه های قمری رو ثابت کنن تا این سوال جواب داده بشه.
ضمنا اون افرادیکه این قبیل سوالاتو شبهه انداختن تو دین تصور میکنن باید بدونن که آیات قرآن طبق نص قرآن ۲ دسته اند محکمات و متشابهات و با اینکه گفته از متشابهات بپرهیزید ولی بازم اهل ذکر رو پاسخگوی متشابهات قرار داده.بهرحال اگه خدا میخواست این سوال هیچ وقت مطرح نشه میگفت که سنت منه که ماه های قمری(اسلامی) هر سال ۱۰ روز جابجا میشن تا دیگه کسی چیزی نگه!!!!البته شایدم سنت پیغمبره که سینه به سینه منتقل شده که اگرم سنت پیغمبر بوده باشه بازم سمعا و طاعتانیم.
امام سجاد (ع) میفرماید از تعصب ناهنجار به خدا پناه میبرم.تعصبی از روی نادانی و جهالت

کاملا آموزنده

با سلام . سال قمری و ماه قمری برای ادای واجبات دینی است بطوریکه همه زمان را در گیرد خواه سرد باشد و خواه گرم .عقل هم می گوید بر اساس چرخش ماه به دور زمین شبانه روز آن تعیین می شود و پایان می پذیرد . سال شمسی و یا سال میلادی از حرکت زمین بذور خود و بدور خورشید محاسبه می شود از نظر علمی کدام درست است و مفید تکنولوژی عرض کنم برای غرض هیچکدام .چون در علم نانو ثانیه هم بی اندازه مهم است برای علم و مسایل علمی سالی دیگر ابداع شود که خطای آن در اندازه واحد ناچیز باشد.

در این تاریخ قمری بحث زیاده .چون مثلا وقتی می گیم لیالی قدر ،خوب این شب هر سال داره جابجا میشه

سلام دوستان به نظر من چیزیکه باید مورد توجه قرار گیرد آن زمان است چون زمان قابل تغیر نیست هر حادثه یا واقعه ای تاریخی در زمان وقوع آن باید در نظر گیرد نه اینکه یک حادثه را با یک تقویم غلط عربی در طول یک سال در حال گردش مورد استفاده عموم قراردهی و زمان آن حادثه را به چرخش در بیاری؟

دوستان تقویم های مختلفی وجود دارد اما یک واقعه یا رویداد که در زمان مشخصی از تاریح اتفاق می افته آن حادثه را مثل تقویم قمری وارد کنیم آن واقعه از زمان خودش خارج مشه یعنی شروع به دور زدن در طول زمان مثل محرم همه فصل سال شروع به گردش در آمده و از زمان اصلی دور می شود.

کلا تقویم قمری با عقل و واقعیت جور درنمیاد مثلا عاشورا تو تایتان اتفاق افتاده میفته تو اوج سرما اصلا قابل قبول نیست

تقویم قمری از ریشه و اساس غلطه.
آدمایی که اومدن نظر بد دادن در مورد این قضیه ؛ به انسانیت و عقلشون شک کنن.
ازین سر دنیا تا اون سر دنیا نهایتا اختلاف ساعتی وجود داره ، اونم چندساعت ؛ اونم دلیلش زاویه تابش خورشید برروی زمین هستش که کاملا علمی و منطقیه.
ولی ده روز اختلاف واقعا خنده داره.
مرگ و تولد ادمای اطرافتون رو در نظر بگیرید. همشون تو یه روز خاص هستش.
کربلا همین بغلمونه.مگه میشه ده روز تغییر کنه.
از همه مهمتر شب قدر که میگن یه شب خاصه ‌و نقش برمیدارن که توی سه شب در موردش اختلاف دارن.با این ده روز جابجایی کلا بهم میریزه...

دوستای من تقویم میلادی وشمسی خیلی دقیق و روی حساب کتابه...
مناسبت هامون...
فصل هامون.
پاییزمون برگا زرد میشن .
زمستونمون سرد میشه هوا.
بهارمون نشاط و سرسبزی داره.

بشینیم یخرده فکر کنیم .
ماه قمری و تقویمش غلط اندر غلط...

والا عقلم خوب چیزیه...