یزدی‌ها در گذشته زمستان‌هایشان را هم با یاد و خیال طبقه محروم‌تر جامعه می‌گذراندند به طوری که وقفیات زیادی را صرف خرید لباس گرم و سوخت مورد نیاز فقرا کرده‌اند. یزدی‌ها از دیرباز تاکنون اهل مسامحه و دوستی و نیکی به یکدیگر بوده و همواره تلاش کرده‌اند با رفتار و کردارهایشان دیگران را مورد آزار و اذیت قرار ندهد و این حس نوع دوستی، آنقدر در بین این مردم پررنگ بوده که همیشه جویای حال همدیگر بودند به طوری که حتی امام جماعت هر محله نیز از حال و احوال و مشکلات اهالی سوال میکرده و اگر فردی آن روز در نماز جماعت غایب بوده، دلیل نبودش را جویا می‌شده است، سنتی که هنوز هم در برخی محلات قدیمی یزد به خصوص در بین اهالی قدیمی رنگ نباخته و پابرجاست.
یزدی‌ها همیشه دستشان به کار خیر بوده و به قول خودشان هم برای دنیا و هم برای آخرتشان اندوخته‌ای داشتند و معتقد بودند که باید خوبی‌هایشان را برای نسل‌های بعدی نیز به یادگار بگذارند، به همین دلیل علاوه بر شواهد و اسناد تاریخی، در این رابطه شاهد تعداد قابل توجهی از موقوفات که از تنوع جالب توجهی نیز برخوردار است نیز هستیم.
وقف در یزد از گذشته بر مبنای انسانیت و نوع دوستی شکل گرفته و حتی محدود به مذهب خاصی نمی‌شده است، به همین دلیل نیز در این دیار از مسلمان تا زرتشتی و کلیمی موقوفاتی را برای مردم و هم نوعان خود ثبت کرده‌اند که از زمین و کار گرفته تا خوراکی برای حیوانات و لباس گرم و دانه برای پرندگان را شامل می‌شده است.
یکی از موقوفات یزدی‌ها توجه به پوشش گرم افراد کم‌توان مالی، ضعیف و فقیرتر جامعه بوده به طوری که اسناد موقوفه‌ی موجود، خبر از این قبیل کارهای خیر یزدی‌ها می‌دهد و حکایت می‌کند که مردم دیار کویری یزد به سادگی از کنار کوچکترین مسائل و آسیب‌های جامعه‌ی خود عبور نمی‌کردند، هر چند که امروزه تحت تاثیر عوامل مختلفی، بسیار کمتر شاهد چنین اقداماتی هستیم.
یکی از این موقوفات شیرین و پرمهر که بیشتر هم در فصول سرد سال اتفاق می‌افتاد، وقف لباس گرم و سوخت برای مستضعفان بوده است که چند مورد از این موقوفات را مرور می‌کنیم.
موقوفه‌ای به نام «آقا محمدعلی و آقا محمد حب الوصایه حاجی محمدرضا» در تاریخ ۱۲۳۳/۵/۱۳ هجری قمری به ثبت رسیده که در شرح این وقف خرید ۱۰ عدد «کلیچه وسطی» و «کردی وسطی» که نام دو لباس گرم محلی در آن زمان بوده، آمده و قید شده است که این لباس‌های گرم را به مردان فقیری که صفت پیر برایشان صادق باشد، اهدا کنند.
در این موقوفه برای زنان نیز این گونه وقف شده که «پنج عدد لحاف پنبه‌دار دوخته و به زنان پیر بدهند و اگر چیزی زیاد آمد، به تعداد پوستین و لحاف اضافه کند.»
در یکی از دیگر وقفیات یزد نیز ۱۹ مورد وقف لباس گرم برای مستضعفین شهرهای اردکان و یزد در مورخ 1306/2/29 هجری قمری از سوی «حاجی ملا محمدعلی» با عنوان تهیه بالاپوش زمستانی فقرا وقف شده است.
موقوفه دیگری از سوی شخصی به نام «حاج ابوالحسن» برای تهیه لباس گرم فقرا و سید و عام در رجب ۱۲۸۵ هجری قمری ثبت شده که حتی تهیه لباس عید نوروز سلطانی برای افراد پریشان حال و فقرا، چه سید و چه عام را نیز شامل می‌شود.
«حاجی رجبعلی خلف حاجی ملامحمد اردکانی» هم در جمادی‌الثانی سال ۱۲۵۱ هجری قمری تهیه چهار دست لباس و بالاپوش و لحاف فقرا و سادات و غیرسادات را وقف کرده است.
در موقوفه «آقا مهدی و آقا علی حسب‌الوصایه رجبعلی بن حاجی محمد حسین» در اردکان در سال ۱۳۴۷ هجری قمری، به تهیه پنج لباس گرم و سه لباس کردی دیگر برای فقرا اشاره شده و این خیر یزدی، آب و اراضی خود را نیز برای مصرف سوخت زمستانی فقرا وقف کرده است.
«موقوفه حاج رضا جمالی لردی» از بافق نیز به تامین هزینه سوخت زمستانی برای دو نفر از فقرا و مستمندان اردکان ، یک نفر از شهرستان بافق و یک نفر دیگر از شهرستان میبد اشاره کرده است.
خوبی‌های یزدی‌ها برای تامین لباس گرم از تعداد قابل توجهی برخوردار است که در یکی دیگر از این وقفیات، «سکینه خانم حسب الوصایه حاجی علیرضا» در میبد نیز وقفیاتی برای با تامین نان شب جمعه فقرا و تهیه ۱۰ دست لباس و کلیچه و لحاف برای فقرای روستای ده آباد به مقدار ۷۰ «من» به عنوان نوعی واحد شمارش در گذشته، را ثبت کرده و در وقفیات وی کفن فقرا و مساکین ده آباد را نیز مورد توجه قرار داده است.
«آخوند ملا حسین خلف حاجی علی نقی بفروئی» هم در شرح موقوفات خود از تهیه البسه برای فقرای قریه‌ی بفروئیه اعم از عبا و عمامه، ردا و پوستین و پیراهن و غیره و هر آنچه برای پوشاندن دارند، یاد و تاکید کرده است که تهیه این البسه نه تنها موقت و محدود به لباس گرم نیست بلکه متناسب با مصلحت‌اندیشی خواه در تابستان و خواه در زمستان و در اعیاد و و غیراعیاد نیز البسه مورد نیاز تهیه شود.
«حاجی محمد هادی ابن حاجی محمد باقر» نیز موقوفه‌ای با این شرح داشته است؛ «خرید کلیچه و لحاف برای فقرا و لباس اطفال در شب عید نوروز که اول فرودین ماه جلالی و کلیچه و لحاف در اول آذرماه جلالی به اهلش برساند.»
وقف سنتی حسنه است که قطعاً با احیا و توسعه آن بسیاری از نیازهای امروز جامعه در بخش‌های مختلف را نیز با نیات خیرخواهانه مرتفع ساخت.