پیاز زعفران در فصل تابستان فعالیت ندارد و اصطلاحاً در خواب یا استراحت است که در این مدت بارندگی یا آبیاری برای آن مضر است؛ لذا کشت آن در مناطق گیلان، مازندران و مناطق گرم جنوب کشور رایج نیست و بیشتر در روستاهای بیرجند و قائن و به‌تازگی در شهرستان ابرکوه کشت می‌شود. ضمن اینکه مرداد تا مهر بهترین زمان برای کاشت این محصول است و پس از کاشت پیاز یا بُنه آن را می‌توان به مدت 7 و در برخی مناطق تا 10 سال نگهداری کرد و احتیاجی به کاشت مجدد نیست.
اشتغال 400 کشاورز ابرکوهی به کشت زعفران
در همین راستا مهدی غیب اللهی مدیر اداره جهاد کشاورزی ابرکوه در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: کشت زعفران در شهرستان ابرکوه از 20 سال قبل در کمتر از یک هکتار سطح زیر کشت با میزان 3 تا 5 تُن بُنه (پیاز) این محصول آغاز شد. در ابتدا بُنه این محصول به‌صورت رایگان در بین کشاورزان که تعداد کمی هم بودند توزیع می‌شد اما در حال حاضر قیمت هر تُن آن به‌صورت میانگین 4 میلیون تومان است.
غیب اللهی بابیان اینکه در حال حاضر حدود 400 نفر از کشاورزان ابرکوه به کشت زعفران مشغول هستند، تصریح کرد: هم‌اکنون 50 هکتار از سطوح زیر کشت محصولات کشاورزی شهرستان به زعفران اختصاص‌یافته که این آمار در مقایسه با سال گذشته 11 هکتار افزایش داشته و این افزایش نیز به‌صورت تصاعدی هرسال بالاتر می‌رود.
وی افزود: وضعیت آب و هوایی شهرستان ابرکوه برای کاشت و بهره‌برداری از زعفران کاملاً مناسب بوده و با وجود بافت خاک برخی مناطق، این محصول با بهترین کیفیت که حتی می‌تواند با بِرَندهای کشوری برابری کند، راهی بازار می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه در رابطه با زمان مناسب کاشت زعفران اذعان کرد: برای کاشت 2 دوره زمانی تعیین‌شده، یکی اول خرداد تا دهه اول تیرماه که در این فاصله زمانی پیاز زعفران در خواب حقیقی است و دیگری از اول شهریور تا نیمه مهرماه است. تفاوت این 2 دوره کاشت فقط مربوط به برداشت سال اول است و در سال‌های بعد برداشت هر دو دوره یکسان خواهد بود.
میانگین برداشت زعفران در هر هکتار 4 تا 6 کیلوگرم
غیب اللهی افزود با توجه به وضعیت آب و هوایی ابرکوه بهتر است برداشت زعفران در دهه اول آبان انجام شود. اگر محصول مذکور در خردادماه کشت شود در هر هکتار تا یک کیلوگرم زعفران می‌توان برداشت کرد که این میزان در سال‌های بعد به 4 تا 6 کیلوگرم افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: پیاز اولیه زعفران را حتی تا 10 سال هم می‌توان نگه داشت و از آن استفاده کرد؛ بدین ترتیب که از سال سوم به بعد زعفران باردهی اقتصادی دارد و این روند تا سال هفتم سیر صعودی طی کرده، از سال هفتم به بعد سیر باردهی نزولی شده و برداشت کاهش می‌یابد.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: خوشبختانه زعفران ازجمله کالاهای سرمایه‌ای محسوب می‌شود؛ چرا که برای جابجایی سایر محصولات باید بقایای آن را امحا کرد، اما پیاز زعفران طوری است که پس از به حداقل رسیدن برداشت‌ها طی حدود 10 سال، می‌توان پیاز باقی‌مانده را به قیمت بسیار مناسب به فروش رساند که خود سرمایه مناسبی محسوب می‌شود.
تأثیر مثبت کشت زعفران بر بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی
غیب اللهی ابراز کرد: کاشت هر هکتار زعفران در سال نیازمند سه هزار مترمکعب آب در آبیاری غرقابی است که این میزان در نوع آبیاری‌های تیپ و پی فلکس (آبیاری بارانی) به دو هزار و 270 مترمکعب کاهش می‌یابد. لذا کشت این گیاه قطعاً در افزایش بهره‌وری آب مؤثر است، زیرا محصولی کم آبخواه بوده و همین میزان آب موردنیاز هم مربوط به فصل زمستان است که از نظر مالی ارزش زیادی ندارد.
وی تصریح کرد: به علت وجود شرایط مطلوب اقلیم، آب‌وهوا، بافت خاک و تیمار که ازجمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت زعفران هستند، کیفیت زعفران کشت شده در شهرستان ابرکوه بسیار عالی است و می‌تواند با بِرَندهای مطرح کشوری رقابت کند.
مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه در خاتمه بابیان اینکه متوسط عملکرد این محصول در هر هکتار 5 تا 6 کیلوگرم است، افزود: زعفران ابرکوه به کلیه شهرهای اطراف ازجمله، یزد، شیراز، اصفهان، کرمان، شیراز و ... صادر می‌شود.
کشت زعفران برای کشاورز دو سر سود است
در ادامه این گزارش حسین محمد زاده شهرآبادی یکی از کشاورزان زعفران کار ابرکوهی در گفتگو با فارس بیان کرد: با توجه به اینکه در ابتدا اطلاع چندانی از نحوه کاشت، برداشت و چگونگی سودآوری زعفران نداشتم، از سال 94 کشت آن را به‌صورت آزمایشی در زمینی به مساحت 2 هزار مترمربع و با 400 کیلوگرم پیاز زعفران آغاز کردم.
محمدزاده بابیان اینکه گلدهی زعفران از آبان ماه آغاز می‌شود، تصریح کرد: گل‌ها که از زمین بیرون آمد بلافاصله می‌توان آن‌ها را چید و هر چه برداشت این محصول در اوایل صبح و قبل از رسیدن نور شدید آفتاب به گل‌ها باشد، کیفیت محصول بهتر خواهد بود. در سال اول برداشت، به علت اینکه پیازها پایه است مسلماً گلدهی آن زیاد نیست و رفته‌رفته بهتر می‌شود تا اینکه در سال سوم از نظر اقتصادی دارای سود مناسب است.
وی خاطرنشان کرد: کشاورزان روستای شهرآباد همگی در کنار باغداری و کشت سایر محصولات اقدام به کاشت زعفران کرده‌اند و در حال حاضر می‌توان گفت بیش از یک هکتار سطح زیر کشت زعفران در روستا وجود دارد. ضمن اینکه کشاورزان با مشاهده سوددهی کشت زعفرآن‌همگی در نظر دارند سطح زیر کشت این محصول را افزایش دهند.
کشاورزی ابرکوهی اذعان کرد: در جهت ترویج کشت زعفران جهاد کشاورزی شهرستان کلاس‌های آموزشی و توجیهی مختلفی در رابطه با کاشت، برداشت، چگونگی گل گیری و فرآوری این محصول برگزار کرده‌اند.
محمدزاده یادآور شد: هزینه نگهداری از پیاز زعفران، آبیاری، کود دهی و برداشت آن نسبت به سودی که عاید کشاورز می‌کند بسیار ناچیز است. همچنین اگر برای بهره‌برداری از این محصول از آبیاری قطره‌ای و تحت‌فشار استفاده شود از یک‌سو از هدر رفت آب جلوگیری شده و از سوی دیگر کیفیت محصول به‌مراتب بهتر خواهد بود.
وی در خاتمه تصریح کرد: کاشت زعفران برای کشاورز دو سر سود است؛ چرا ک تا مدت حدود 10 سال می‌تواند از پیاز اولیه بهره‌برداری کند و بعد از آن‌هم درحالی‌که پیازها چندین برابر شده است، می‌تواند آن را به قیمت بسیار مناسب به فروش برساند.
پرداخت تسهیلات 331 میلیون تومانی به متقاضیان کاشت زعفران در ابرکوه
در خاتمه نیز علی فاتحی فرمانده ناحیه مقاومت بسیج شهرستان، کشت زعفران را یکی از طرح‌های اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و افزود: در راستای تحقق مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است، کشت محصول زعفران در شهرستان ازجمله فعالیت‌هایی محسوب می‌شود که علاوه بر رونق بخشی به چرخه اقتصاد شهرستان و اقتصاد کلان کشور، اشتغال‌زایی و حمایت از تولید داخلی را نیز به همراه داشته و در زمره طرح‌های حمایتی اقتصاد مقاومتی است.
فاتحی خاطرنشان کرد: ناحیه مقاومت بسیج از سال 92 تا 96 به تعداد 31 کشاورز در زمینه کشت زعفران تسهیلاتی بالغ‌بر 331 میلیون و 500 هزار تومان اعطا کرده است که میزان این تسهیلات در سال 95 به ازای هر هکتار سطح زیر کشت زعفران 15 میلیون تومان بوده است.
وی ادامه داد: علاوه بر پرداخت تسهیلات، کلاس‌های ترویجی با محوریت آموزش کاشت و برداشت زعفران نیز به همت بسیج سازندگی و جهاد کشاورزی در بخش‌های بهمن و مرکزی برگزار شده است.