چرخهاي رشد و فراگير شدن تاكسي هاي اينترنتي چون اسنپ و تبسي و تاچ سي و ... در كشور از زمان شكل گيري، آنقدر با سرعت چرخيد كه انگار هيچ ترمز و عامل بازدارنده اي قدرت مهار و كنترل آن را نداشت . از انتقادات تعدادي از كارشناسان مربوطه به واسطه رعايت نشدن برخي اصول اوليه اين نوع فعاليت گرفته تا اعتراضات صنفي برخي آژانسها سنتي كه كسب وكارشان تحت تاثير آن قرار گرفته بود، هيچ كدام نتوانست خللي در سرعت رشد و گسترش آن داشته باشد .
گسترش و استقبال عموم مردم از آين مهمان نورسيده به حدي با سرعت انجام شد كه حتي برخي آژانسهاي سنتي را هم بر آن داشت تا با به كارگيري اپليكيشن هاي تحت وب، اقدام به رقابت با آن كنند تا از اين قافله باز نمانند .
يادم مي آيد دوست صاحب نظري مي گفت :ورود هر تكنولوژي جديدي هم ترويج فرهنگ استفاده از آن را مي طلبد و هم نظارت دقيق بر اجراي آن را مي خواهد تا اينكه به درستي نهادينه شود وگرنه مشكلات اجتماعي بسياري دامنگير جامعه خواهد شد كه تغيير آن در آينده سخت و پرهزينه خواهد بود .
قطعا تاكسي هاي اينترنتي هم از اين قاعده مستثني نبوده به طوري كه از بين سرويس دهندگان تاكسيهاي اينترنتي، اسنپ اولين قرباني آن بود .قطعا اين خبر را شنيده ايد زن 27 ساله اي كه براي مداوا به تهران آمده بود براي رفتن به فرودگاه از اسنپ درخواست سرويس مي كند و پس از سوار شدن در خودرويي كه راننده جواني هدايت آن را بر عهده داشت اسير هواي نفس راننده مي شود، راننده اي كه كه داراي سابقه كيفري بوده و به قول خودش در آن زمان تحت تاثير استعمال حشيش نيز قرار داشته است. به هر حال اين حادثه ناگوار شكل مي گيرد و باعث شكل گيري مشكلات روحي و رواني براي قرباني و خانواده وي و همچنين آزرده شدن افكار عمومي نيز مي شود .
به نظر مي رسد اين اتفاق در مقطع زماني كوتاهي از سرعت برق آساي رشد تاكسي هاي اينترنتي بكاهد اما هرگز نمي تواند خلل جدي در شكل گيري و گسترش آن در جامعه پيدا كند ، چرا كه اين گونه اتفاقات نمي تواند تنها در تاكسي هاي اينترنتي شكل بگيرد ، اگر اخبار حوادث مشابه اين گونه حوادث را جستجو كنيم، متوجه مي شويم كه در گذشته اين گونه اتفاق ها حتي در قالب برخي آژانس هاي سنتي هم حادث شده است، اما تفاوت در اين است كه در آژانس هاي سنتي جذب و نظارت بر عملكرد رانندگان و وسايل نقليه آنها داراي روند دقيق تري است و قطعا اگر نظارت دقيق تري بر گزينش و عملكرد رانندگان تاكسي هاي اينترنتي انجام نگيرد جامعه شاهد تكرار اينگونه اتفاقات خواهد بود .
مدير عامل اتحاديه تاكسي رانهاي شهري كشور در اسفند 95 در مصاحبه اي با تهران پرس اعلام داشت: رعايت نكردن برخي قواعد تاكسيراني در اينگونه سرويس هاي درون شهري باعث پائين آمدن نرخ آنها شده است .
او معتقد است در بند 7/1 شرايط و قواعد تاكسي اينترنتي تبسي ذكر شده است كه شركت تعهدي در حمل و نقل و تضمين سلامت و ... ندارد ، همچنين او معتقد است جذب راننده در آژانسها بايد با رعايت برخي قوانين مثل تاهل راننده انجام شود در صورتي كه در تاكسي هاي اينترنتي به اين شكل نيست و قواعد باز دارنده به درستي اجرا نمي شود .
راننده جوان اسنپ كه باعث شكل گيري اين رويداد تاسف بار شده بود در مصاحبه خود عنوان مي كند كه به واسطه داشتن سوء سابقه نمي توانستم در اين ناوگان وارد شود و نهايتا با مشورت چند جوان كه در پي جذب راننده براي اسنپ بودند با گواهينامه و کارت ماشين شخص ديگري وارد اين شغل شدم .
به عقيده اكثر كارشناسان جلوگيري از اين نوع شغلها كه به واسطه رشد تكنولوژي شكل مي گيرد اجتناب ناپذير است و نمي توان آن را رد كرد ،حتي محمد جواد آذري وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات نيز در رابطه با شكل گيري اين حادثه در صفحه اينستگرام خود مي نويسد : كسب و كار هاي نوپاي اين عرصه فرصت مناسبي براي بهبود فضاي نامناسب حمل و نقل شهري است ، او همچنين معتقد است بايد اعتماد مردم و محافظت از اطلاعات آنها و ايجاد فضاي امن براي سفرهاي شهري در اولويت قرار بگيرد .
قطعا ارزان بودن ، صرفه جويي در زمان ، ايجاد اشتغال و ... از مزايايي است كه با شكل گيري ناوگان تاكسي هاي اينترنتي حادث شده است و نمي توان از آن چشم پوشي كرد اما؛ مجدد به ياد صحبت دوست صاحب نظرم مي افتم كه مي گفت: ورود هر تكنولوژي جديدي هم ترويج فرهنگ استفاده از آن را مي طلبد و هم نظارت دقيق بر اجراي آن را ، و قطعا همين طور است.
آموزش استفاده درست از اين نوآوري و همچنين گزينش رانندگان متعهد و نهايتا نظارت كيفي بر خودرو و عملكرد رانندگان مي تواند باعث كم شدن هزينه ها ، اشتغال زايي و همچنين ارائه خدمات رساني اجتمايي شايسته و نهايتا اعتماد و رضايتمندي جامعه شود .
محمد كاظم وكيل
كارشناس ارشد ارتباطات اجتماعي