« سیاهکوه» در چنگال خشکسالی

پارک ملی سیاهکوه واقع در بین استان  های یزد و اصفهان، مهم‎ترین پارک بیابانی کشور و استان یزد به‌شمار می‌رود که گونه‎‎های بی‌نظیر جانوری و گیاهی را درخود جای داده است.
تکرار سریال خشکسالی    های استان در سال    های اخیر خسارات جبران‎‎ناپذیری بر پوشش گیاهی این منطقه وارد کرده است، به طوری که ادامه این روند، خطر کاهش پوشش گیاهی آن را به صفر محتمل و جمعیت حیات    وحش در این پارک ملی را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
این بحران طبیعی به دلیل وابستگی شدید این پارک به بارندگی در سال‎‎های اخیر شدت بیشتری به خود گرفته و عملا باعث کاهش پوشش درختچه‎‎ای و گیاهی شده و بستر تولید و حیات اکوتوریستی این منطقه را از بین برده است.
در ادامه، گفت‎‎وگوی همشهری با «حسن اکبری»، معاون امور طبیعی اداره محیط‌‌ زیست استان را برای اطلاع از آخرین وضعیت این پارک ملی و راهکارهای برون رفت از این چالش می‌خوانید.

• خشکسالی‎‎های استان تاکنون چه تاثیرات سوئی بر مناطق حفاظت شده استان به‌ویژه پارک ملی سیاهکوه داشته است؟

طولانی شدن دوره خشکسالی، آثار منفی این پدیده و بلای طبیعی را بر مناطق حفاظت شده استان دو چندان کرده است، به طوری که حتی بهبود بارندگی در سال‎‎های آینده نیز نمی‌تواند خسارت‎‎های وارد شده به حیات وحش استان از این ناحیه را جبران کند.
تاثیر خشکسالی در این مناطق به قدری زیاد است که تاثیر سوء آن از گیاهان شروع شده و با تاثیر بر جمعیت علفخواران، به گوشتخواران نیز رسیده و جمعیت این گونه‎ها را تحت تاثیر قرار داده است.
آسیب خشکسالی در گذشته با کاهش زاد و ولد و همچنین اتلاف جانداران نمود پیدا می‌کرد ولی اکنون با کاهش پوشش گیاهی، اثراث آن بیشتر و حادتر شده و با کاهش پوشش گیاهی، پایداری جمعیت حیات وحش منطقه نیز دستخوش تغییراتی اساسی شده است.

• خشکسالی در چه مناطقی از استان بحرانی‎‎تر بوده است؟

خشکسالی در مناطقی مانند دره انجیر و کوه بافق وجود دارد ولی تاثیر آن در پارک ملی سیاهکوه بیشتر دیده می‌شود به طوری که در این منطقه به دلیل کاهش بارندگی، پوشش درختچه‎‎ای و گیاهی از بین رفته و حتی بوته‌هایی که با شرایط اقلیمی منطقه سازگاری داشت، کاهش یافته است.
این پدیده در گذشته عمدتا با تلف شدن گونه‎‎های حیات وحش خود را نشان می‎‎داد ولی اکنون شاهد بحرانی شدن این وضعیت با کاهش روز به روز پوشش گیاهی منطقه هستیم که باعث از دست دادن بستر و حیات اکوتوریسم استان شده است.
ادامه خشکسالی‎‎های استان می‎‎تواند باعث لخت شدن زمین در این مناطق شود که این امر به افزایش گرد و خاک نیز منجر خواهد شد.

• تاکنون اقدام‌هایی برای کاهش خسارات این بحران انجام شده است؟

بله، ایجاد آب‎‎انبارها و آبرسانی به آنها از طریق کامیون تا حدودی جلوی بحران را گرفته است ولی آب مورد نیاز جانوران منطقه باید به صورت شبانه‎‎روزی تامین شود که با توجه به کمبود منابع مالی دولتی در این بخش عمدتاً از مشارکت‎‎های مردمی در این رابطه بهره گرفته می‎‎شود.
هرچند اعتبارات سال گذشته محدود و ناچیز بود ولی امیدواریم امسال اعتبارات خوبی به استان در این رابطه اختصاص داده شود تا بتوانیم جلوی عواقب این بحران جدی را بگیریم.

• خسارت کلی خشکسالی به حیات وحش استان ارزیابی شده است؟

خشکسالی در این مناطق سالانه نزدیک به 200 میلیارد تومان به حیات وحش استان خسارت می‎زند. اگر فعالیت‌ها و مشارکت‎‎های مردمی در این رابطه نبود، قطعا محیط‌‌ زیست استان نمی‌توانست با اعتبارات محدود اقدامی برای به تاخیر انداختن خسارات خشکسالی استان در این مناطق انجام دهد.
محیط زیست استان با توجه به تکرار بحران با انجام برخی اقدامات همچون حفر چاه، نصب تلمبه‎‎های بادی در مناطق حساس برای تامین آب مورد نیاز گونه‌ها و در مجموع رفع نیازهای آبی حیات وحش و تامین نیازهای غذایی آنها از طریق تعلیف دستی، توانسته تا حدی از آثار و تبعات خشکسالی در این مناطق بکاهد.
البته علاوه بر کاهش تدریجی پوشش گیاهی این مناطق که با خشکسالی، مرگ تدریحی گیاهان را سبب شده است، تخریب این مناطق از طریق ایجاد معادن و جاده‌های دسترسی به آنها نیز بحرانی جدی برای حیات وحش استان رقم زده که باید با برنامه‎‎ریزی و به صورت قانونی مانع این تخریب‎‎ها شد.

• از  اهمیت پارک سیاهکوه بگویید.

پارک ملی سیاه‌کوه با مساحت ۸۰ هزار و ۷۸۶ هکتار در جوار منطقه حفاظت شده سیاه‌کوه بین استان‌های یزد و اصفهان واقع شده، به طوری که بخش‌های جنوبی آن از نظر تقسیمات سیاسی کشوری در استان یزد و بخش‌های شمالی آن در استان اصفهان قرار دارد.
این منطقه استراتژیک تنها پارک ملی استان است و گونه های نادری مانند کل و بز، قوچ و میش، جبیر، گرگ، شغال، روباه معمولی، شاه روباه، پلنگ، یوزپلنگ آسیایی، کاراکال، کفتار، خرگوش، تشی، خارپشت ایرانی، هامستر خاکستری، موش خانگی، دوپای کوچک، پامسواکی بزرگ و روباه شنی را در خود جای داده است.