وقتی صحبت از خانه می‌شود، بیاختیار محیطی امن، عاطفی و پر از محبت و
آرامش در ذهن افراد متصور می‌شود ولی گاهی همین خانه‌های امن و آرامش بخش
به محیطی مملو از خشونت و نا امنی برای اعضای خانه تبدیل می‌شود.
گاهی محیط چهاردیواری امن و آرام و آکنده از مهر و محبت خانه، به چنان
فضایی غیرقابل تحمل تبدیل می‌شود که اعضای آن به ویژه کودکان یا زنان
که آسیبپذیرترند، به دنبال مامن و محیطی آرام برای فرار از این محیط
میگردند.
بهزیستی با توجه به بروز چنین شرایطی اقدام به ایجاد خانههایی به نام
«خانه امن» به عنوان پناهگاه و تکیهگاهی برای زنان خشونت‌دیده خانگی و
مأمنی برای این قشر آسیبپذیر کرده است، اما با توجه به حجم ورودیهای
افراد به این خانهها، بهزیستی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مناسبی برای
مقابله با این پدیده ناهنجار اجتماعی باشد و در این رابطه نیاز به کمک
خیران و موسسات خیریه غیر دولتی و بخش خصوصی است.
در این میان یزد به عنوان یکی از 14 استان پایلوت کشور برای واگذاری این
خانه های امن از سوی بهزیستی به موسسات خیریه غیر دولتی و همچنین اجرای
اقدامات اجتماع محور برای کاهش خشونت های خانگی انتخاب شده است.
اعتیاد همسر و والدین، فقر فرهنگی و اقتصادی و اختلالات روانی، مهمترین
عوامل بروز خشونت‌های خانگی است و آزار روحی و جسمی بیشترین آثار مخرب این
خشونت ها به شمار می‌روند.
زنان؛ قربانیان اصلی خشونت‌های خانگی
کارشناس مسئول امور آسیب دیدگان اجتماعی بهزیستی استان می‌گوید: زنان
بیشترین قربانیان خشونت‌های خانگی هستند و بیشتر از دیگر اعضای خانواده در
معرض خطرند لذا بهزیستی برای کاهش این پدیده اجتماعی، اقدام به
راهاندازی «خانه امن» برای این قشر کرده است.
«محبوبه داورانی» در تعریف خشونت‌های خانگی بیان می‌کند: خشونت خانگی،
خشونتی است که در محیط خصوصی خانواده به وقوع می‌پیوندد و عمیقاً میان
افرادی رخ می‌دهد که به سبب صمیمیت و ارتباط خونی یا قانونی به یکدیگر
پیوند خوردهاند.
به گفته وی، خشونت خانگی انواع مختلفی اعم از خشونت جسمی، روانی و عاطفی،
خشونت بهداشتی و خشونت اقتصادی دارد و همچنین ممکن است به صورت یکی از
اشکال همسر آزاری، کودک‌آزاری و خشونت علیه سالمندان خودنمایی کند.
وی ادامه می‌دهد: از دیدگاه اجتماعی با بررسی خشونت‌های خانوادگی مشخص شده
است که اعتیاد، طلاق و بیکاری اگر در خانواده بیشتر باشد، خشونت های
خانگی هم بیشتر دیده می‌شود.
داورانی می‌گوید: وجود آسیب های اجتماعی نوپدیدی مانند مصرف مواد مخدر
صنعتی، سوء استفاده بی‌رویه و نادرست از فضای مجازی و شبکههای ماهواره و
همچنین بی‌توجهی به ارزش های اخلاقی و انسانی باعث می‌شود که روابط بین
افراد خانواده تحت تاثیر قرار گیرد.
پناهگاه قربانیان خشونت های خانگی
کارشناس مسئول امور آسیبدیدگان اجتماعی بهزیستی استان می‌افزاید: بهزیستی
در رابطه با کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی از جمله خشونت خانگی،
فعالیتهایی را در برنامه فوریت های اجتماعی انجام می‌دهد چرا که در
بسیاری از تماسهای افراد با خط اورژانس اجتماعی، خشونت خانگی گزارش
می‌شود.
داورانی ادامه می‌دهد: در استان یک مرکز روزانه به صورت خودمعرف به عنوان
«خانه امن» برای پناه دادن و ارائه خدمات به زنان و دخترانی که در معرض
خشونت قرار دارند، وجود دارد که با توجه به اجرای فاز اول اقدامات اجتماع
محور در رابطه با کاهش خشونت‌های خانگی علیه زنان، قرار است اداره آن به
موسسات غیر دولتی خیریه واگذار شود.
وی می‌گوید: خانه‌های امن به عنوان سرپناهی برای زنان بیپناه از
خشونت‌های خانگی راه اندازی شده و به مدت 2 تا 6 ماه از آنها نگهداری
می کند.
به گفته وی، این خانهها برای رفع مشکلات این پناهجویان اقدامات لازم را
از طریق یک تیم ویژه اعم از مددکار، مشاور حقوقی، روانشناس و روانپزشک
انجام می‌دهد.
وی عنوان می‌کند: البته در آینده نیز قرار است در این رابطه با اجرای طرح
غربالگری و پذیرش پرونده هایی که در مرکز با آدرس های مشخص شده است،
پدیده غیراجتماعی خشونت‌های خانگی در مناطق مختلف استان بررسی و پیگیری
شود.
وی ادامه می‌دهد: اکنون آمار مناطقی که دارای بیشترین خشونت های خانگی
هستند به صورت محرمانه در مرکز بهداشت بررسی می‌شود و با اجرای اقدامات
اجتماع محور برای کاهش این آسیب و آسیبهای اجتماعی که زنان بیشتر با آن
دست و پنجه نرم می‌کنند، تلاش می‌شود.
ارتقای مهارت های اجتماعی موثر در کاهش خشونت های خانگی
یک جامعه شناس می‌گوید: شاید هر زنی در دورانی از زندگی خود با خشونت از
سوی همسر، پدر یا برادر یا حتی فرزندان پسر خود روبه‌رو شده باشد و در این
مواجهه از انواع خشونت‌های فیزیکی، روانی، اقتصادی و حتی کلامی که منجر
به آزار جسمی، محرومیت از غذا یا طرد از خانه و موارد دیگر که به نوع
خانواده بستگی دارد، لطمه دیده باشد.
«سید رضا داوودی» اضافه می‌کند: خشونت خانگی حتی ممکن است به صورت ندادن
نفقه یا تهدید به اطلاق و ازدواج مجدد خود را نشان دهد.وی معتقد است ارتقای
مهارت اجتماعی، افزایش آستانه تحمل و کنترل خشم و علاوه بر آن افزایش
ایمان و اعتقادات مذهبی خانواده در کاهش خشونت های خانگی تاثیر گذار
است و باید کودکان و نوجوانان را از کودکی با این مهارتهای زندگی آشنا
کرد.