کم شدن متراژ خانه‌ها در برخی از نقاط شهر یزد به دلیل گران بودن بهای
زمین، امری پذیرفتنی است اما این روزها شاهد تفکیک غیراصولی زمین در منطقه
حسن‌آباد هستیم؛ منطقه‌ای که نسبت به سایر نقاط شهر، زمین نسبتا ارزان‌تری
دارد اما متراژ خانه‌ها در این منطقه که روزی خانه‌‌باغ‌های چند هزار متری
داشته به 50 متر کاهش یافته است.
منطقه حسن‌آباد یکی از آبادی‌های شهر یزد است که از سال 72 به شهر یزد
اضافه شد. با توجه به این‌که این منطقه در حاشیه شهر واقع شده است، زمین آن
نسبت به مرکز شهر ارزان‌تر است از این رو بسیاری از مهاجران بومی و
غیربومی از شهرستان‌ها، استان‌ها و حتی اتباع بیگانه در این محدوده ساکن
هستند و برخی از آنها به دلیل ارزان بودن زمین، صاحب خانه نیز شده‌اند . به
نظر می‌رسد به دلیل ناتوانی این افراد از ساخت خانه‌های بزرگ، زمین‌های
این محدوده در قطعات غیراستاندارد از سوی افراد سودجو تفکیک و فروخته شده
است.دستاورد این اقدام، خانه‌های کوچک با طبقات متعدد است که تراکم جمعیتی
در منطقه حسن‌آباد را افزایش داده است به طوری که در برخی از کوچه‌ها به
دلیل تراکم جمعیت و افزایش تعداد خودروهای پارک شده مسیری برای تردد
خودروهای عبوری باقی نمی‌ماند.
این وضعیت باعث شده است که حتی خانه باغ‌های قدیمی باقی مانده در منطقه
حسن‌آباد که روزگاری مرکز سبزی‌کاری و صیفی‌کاری شهر یزد بوده، از درون
تخریب شود و این روزها بسیاری از خانه باغ‌های چند هزار متری این منطقه در
حال تبدیل شدن به 20 تا 30 خانه کوچک هستند.
تخریب خانه باغ‌های قدیمی منطقه
یکی از نمایندگان منطقه حسن‌آباد که از دوران کودکی در این منطقه زندگی
می‌کند، از این وضعیت ابراز نگرانی می‌کند و می‌افزاید: خانه باغ‌های
قدیمی منطقه حسن‌آباد در حال تخریب هستند و هیچ تدبیری برای جلوگیری از این
وضعیت اندیشیده نشده است.
«هاشم صابری» با تاکید بر این‌که این خانه‌های کوچک بدون مجوز و پروانه در
حال ساخت هستند، می‌گوید: یکی از دلایل ساخت خانه‌های غیرمجاز در منطقه
حسن‌آباد، مشکلات مالکان زمین برای دریافت مجوز ساخت است.
وی توضیح می‌دهد: بسیاری از ملاکان منطقه حسن‌آباد به دلایلی از جمله دولتی
بودن زمین‌های این منطقه و مخالفت اداره راه و شهرسازی برای تفکیک وساخت و
ساز، ملک خودرا رها می‌کنند و همین ملک از سوی افراد سودجو به صورت
غیرقانونی و شبانه تفکیک و چهاردیواری شده و به افراد نیازمند و محروم
فروخته می‌شود.این شهروند می‌گوید: این وضعیت باعث شده است که زمین‌های
منطقه با 5 میلیون تومان معامله شود و همین زمین‌ها در قطعات 50 تا 100
متری، در 3 طبقه ساخته می‌شود و تراکم منطقه روز به روز در حال افزایش است
بدون آنکه زیرساخت‌های لازم در منطقه ایجاد شده باشد.
صابری اضافه می‌کند: زمین‌های منطقه حسن‌آباد به دلیل همین مشکلات مثل گوشت
نذری شده و مشخص نیست که این وضعیت عمدا ایجاد شده یا سهوی است. از یک طرف
گفته می‌شود که زمین‌های این منطقه دولتی است و از سوی دیگر به رغم این‌که
استعلام از اداره ثبت می‌گیرند، به دلیل مشکل زمین و نداشتن سند،
نمی‌توانند پروانه بگیرند.
وی می‌افزاید: به این ترتیب امروز شاهدیم که از 2 هزار خانه موجود در منطقه
حسن‌آباد تنها تعداد انگشت شماری پروانه دارند و همین موضوع ایمنی خانه‌ها
را نیز تحت تاثیر قرار داده است و بسیاری از خانه‌ها از ایمنی لازم
برخوردار نیستند.
این نماینده مردم منطقه همچنین به محروم بودن این منطقه از خدمات مورد
نیاز شهری اشاره می‌کند ومی‌افزاید: منطقه حسن‌آباد در داخل محدوده شهر
قرار گرفته است اما خدمات مورد نیاز به ساکنان آن ارائه نمی‌شود و از
مهم‌ترین نیازهای این منطقه داشتن طرح توسعه مناسب است که اصلا از آن خبری
نیست.
وی ادامه می‌دهد: طرح مصوبی برای شبکه معابر و کاربری‌های این منطقه وجود
ندارد در حالی که ساکنان این منطقه مشارکت خوبی برای اجرای طرح‌ها دارند و
حتی برخی از زمین‌های این منطقه تنها با مشارکت مردم و بدون پرداخت پول
زمین به مالکان، تغییر کاربری یافته و حتی به شبکه معابر تبدیل شده است.
صابری با تاکید بر این‌که منطقه حسن‌آباد از جاذبه‌ها و ظرفیت‌های بسیاری
برخوردار است و باید از تخریب و توسعه غیراستاندارد آن جلوگیری شود، اظهار
می‌کند: مسئولان شهری باید به این منطقه توجه بیشتری داشته باشند و از ساخت
و سازهای غیرقانونی و غیراصولی فاقد پروانه جلوگیری کنند و لازمه آن حل
مشکل زمین در این منطقه است.
وی می‌افزاید: نباید به بهانه دولتی بودن زمین، مسیر قانونی را برای دریافت
پروانه ساختمانی بر روی مالکان و متقاضیان ساخت و ساز در این منطقه بست.
ساخت و ساز به صورت غیرقانونی در حال انجام است از این رو باید با مشخص
کردن تکلیف زمین‌های این منطقه از تفکیک و ساخت و سازهای غیرقانونی جلوگیری
کرد.
بررسی مالکیت زمین‌ها بر اساس سوابق و عکس‌های هوایی
شهردار یزد با بیان این‌که مالکیت زمین‌ها در کمیسیون ماده 12 زمین شهری
تعیین می‌شود، می‌گوید: این کارگروه با بررسی سوابق و مشاهده عکس‌های
هوایی، مالکیت زمین را مشخص می‌کند و اگر زمین از قبل احیا شده ومزروعی
باشد، ادعای مالکیت قابل دفاع است اما برخی از زمین‌های بایر اطراف منطقه
حسن آباد تصرف و ساخت و ساز شده است.
«محمدرضا عظیمی‌نیا» با تاکید بر این‌که همه زمین‌های حسن‌آباد دولتی نیست،
می‌افزاید: زمین‌هایی که اصلا سابقه کشت و زرع ندارد و احیا نشده، دولتی
است از این رو نمی‌تواند مالک داشته باشد اما اگر ادعا و شکایتی برای
مالکیت این زمین‌ها مطرح باشد، دولت بررسی می‌کند و دادگاه مرجع تشخیص
خواهد بود.
وی ادامه می‌دهد: برخی از زمین‌های این منطقه، باغی و مزروعی است اما برخی
از متصرفان نسبت به بیابان‌های اطراف این منطقه ادعای مالکیت دارند که باید
این ادعا را ثابت کنند و زمانی که شهرداری نمی‌تواند برای این زمین‌های
فاقد سند مالکیت، پروانه صادر کند شاهد ساخت و سازهای غیرقانونی در منطقه
حسن‌آباد هستیم.
این مسئول می‌گوید: در اولین گام، دولت به عنوان متولی زمین باید تکلیف
زمین‌های دولتی را مشخص کرده و از آنها حفاظت کند تا افراد سودجو نتوانند
آنها را تصرف کرده و به صورت غیرقانونی تفکیک کنند و بفروشند.
غیرقانونی بودن ارائه خدمات به ساخت و سازهای غیرمجاز
شهردار یزد می‌گوید: اگر زمین به صورت قانونی تفکیک شود، شهرداری متولی
نظارت بر ساخت و ساز است اما بنگاه‌ها و مشاوران املاک بدون هیچ نظارتی به
تفکیک زمین می‌پردازند و مالکیت زمین‌ها به ویژه در منطقه حسن‌آباد با مشکل
مواجه است ومالکان هم به این مهم توجه نمی‌کنند.
«محمدرضا عظیمی‌زاده» می‌افزاید: هر چند شهرداری متولی جلوگیری از ساخت و
سازهای غیرمجاز است اما ارائه خدمات شهری به ساخت و سازهای غیرمجاز، معضل
دیگری است که روند تخلف را تسریع می‌کند در حالی که بر اساس قانون ارائه
مجوز آب، برق، گاز و سایر تاسیسات شهری به ساخت و سازهای فاقد پروانه،
غیرقانونی است و اگر این قانون اجرا می‌شد، حسن آباد به صورت غیرقانونی و
بدون پروانه، توسعه نمی‌یافت.