علی اکبر قیومی
مسابقات ملی ابتکارات و نوآوری های دانش آموزی، که در روز های آتی شاهد برگزاری هشتمین دوره آن خواهیم بود، به طور مستقیم تقویت توان خلاقیت و نوآوری را در جامعه نوجوان و بزرگ مخاطبان خویش هدف گذاری نموده است. اساسی ترین اين رويداد را مي توان کمک به تربیت و تقویت دانش آموزانی خلاق و نوآور دانست که می توانند زمینه های جدیدی را برای فراروی از معضلات و محدودیت های کنونی در حوزه های مختلف اجتماع، علم و فناوری فراهم آورند.
اما سوال اساسی آن است که چرا توجه به تقویت توان نوآوری در میان کودکان و نوجوانان اهمیت دارد؟ به عبارت دیگر "خلاقیت" و "نوآوری" چه ارتباطی با موفقیت آتی فرزندانمان می یابد؟ آیا لازم است به منظور توفیق نسل بعد علاوه بر "تحصیل" و مشق و مدرسه بر ارتقای توانایی های نوآورانه آنها نیز تاکید داشت؟
نیم نگاهی به کارنامه کاری افراد موفق در جهان فناورانه امروز به روشنی نشانگر آن است که اینگونه افراد از توانایی های لازم برای حل مسئله و عبور از موانع و مشکلات برخوردار بوده اند. به عبارت دیگر"توانایی حل مسئله" کلیدی ترین عامل موفقیت، به ویژه با ملاحظه شرایط پيچيده حاکم بر روابط اجتماعي، بازار و کسب و کار در دنیای جدید محسوب می شود.
امروزه افراد موفق و برجسته رد درجه اول به استعداد ها و ظرفیت ها و قابلیت های خود ایمان و اعتماد دارند. ثانیا از علم و آگاهی کافی پیرامون حوزه فعالیت برخوردار مي باشند. و سوم آنکه جرئت و جسارت کافی برای خطر کردن و استقبال آگاهانه از موانع مسیر را نیز در خود دارند.
"توانایی حل مسئله " به طور مستقیم ریشه در خلاقیت دارد و اصولا اين دو مقوله از یکدیگر قابل تفکیک نیستند. در واقع این خلاقیت است که به ما قدرت می دهد تا در محدودیت های روزمره نمانیم و افق های بلندتر را ببینیم و با آگاهی و جسارت از محدودیت ها و موانع فراتر رویم. "خلاقیت" به ما می آموزد از هر آنچه در پیرامون خود داریم بهتر استفاده کنیم و به مدد نوآوری، شادتر و با سطح مطلوبیت و بهره مندی بیشتر زندگی کنیم.
بر این اساس چنانچه به عنوان یک پدر یا مادر و یا حتی در مقام یک مسئول آموزشی، مدیر و یا یک معلم، دغدغه تربیت صحیح و نتیجتا موفقیت فرزندان و دانش آموزان را داریم شایسته است پیش از هر چیز برای تقویت توان نوآوری و "حل مسئله" در این نسل بکوشیم.
اگر ازین منظر به نظام آموزشی کشور در مقاطع گوناگون و حتی در دانشگاه بنگریم، متوجه یک ضعف اساسی و بزرگ خواهیم شد که نتیجه آن انبوه جوانانی است که از قدرت، مهارت و جسارت کافی برای کارآفرینی اقتصادی و نیز مهارت های لازم برای حل مسائل روزمره زندگی برخوردار نیستند.
و باز به همین دلیل بسیاری از کسانی که در کسب و کار ، یا زندگی و یا اجتماع افرادی موفق به شمار می آیند از تحصیلات رسمی و مدرسه ای بهره چندانی ندارند اما در عوض به دلایل گوناگون (از جمله تربیت درست خانودگی و یا پرورش حرفه ای در بازار) از آگاهي و ظرفیت های لازم برای ریسک و رویارویی با مشکلات و حل خلاقانه معضلات برخوردار هستند.
به آغاز سخن باز می گردیم؛ به نظر می رسد مسابقه ملی ابتکارات و نوآوری دانش آموزی، هدفی بسیار اساسی را در میان مخاطبان خود جستجو می کند. برپایی مسابقاتی مفرح و مهیج و سرشار از حرکت و هیجان و آن هم با منظوری راهبردي که همانا خلاقیت و توانایی حل مسئله است.
در این مسابقات علم و عمل درهم می آمیزد و با چاشنی نیرو و نشاط جوانی صحنه هایی زیبا و امیدآفرین را به وجود می آورد که در مسابقات معمول علمی و دانش آموزی چندان مرسوم نیست.
امیدواریم ازین رهگذر والدین گرامی و معلمان محترم، بیشتر از گذشته متوجه اهمیت کلیدی نوآوری و خلاقیت در میان فرزندان و دانش آموزان این مرزو بوم گردند. چرا که فردایی زیبا و بهتر از امروز تنها و تنها به دست انسان هایی نوآور، شجاع،آگاه و مومن برای ایران عزیز و اسلامی رقم خواهد خورد. ان شاء الله.