شب گذشته وزرای نفت کشورهای صادر کننده نفت بعد از مدتها چالش بر سر کاهش تولید نفت ایم نهاد تا 700 هزار بشکه در روز توافق کردند. این امر هرچند در ظاهر چندان موضوع مهمی تلقی نمیشود، اما با توجه به سابقه و آینده ای که برای آن میتوان متصور شد، اهمیت آن به اندازه یک تحول بزرگ است.
به گزارش تابناک یزد، شب گذشته وزرای نفت کشورهای صادر کننده نفت بعد از
مدتها چالش بر سر کاهش تولید نفت ایم نهاد تا 700 هزار بشکه در روز توافق
کردند. این امر هرچند در ظاهر چندان موضوع مهمی تلقی نمیشود، اما با توجه
به سابقه و آینده ای که برای آن میتوان متصور شد، اهمیت آن به اندازه یک
تحول بزرگ است.
روز چهارشنبه اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) توافق کرده اند که تولید روزانه خود را به 32 میلیون و 500 هزار بشکه برسانند. در حال حاضر میزان تواید نفت اوپک در حدود 33.24 میلیون بشکه در روز است و این به معنی آن است که سقف تولید اوپک در حدود 700 هزار بشکه کاهش پیدا خواهد کرد و این موضوع را بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت کشورمان نیز تاکید کرده است.
شاید در نخستین نگاه کاهش تولید 700 هزار بشکه ای در شرایطی که ایران و سایر کشورهای اوپک به گونه ای در حال افزایش تولید هستند و از سوی دیگر کشورهای غیر اوپک نیز با نفت خود بازار را تقریبا اشباع کرده اند، نکته چندان مهمی به نظر نیاید، اما واقعیت آن است که این کاهش سقف تولید چه 1 بشکه یا 700 هزار بشکه باشد، اهمیت فوق العاده ای داشته و در حد تحول بزرگ و اساسی است.
تکرار یک اتفاق بعد از 8 سال
اولین نکته در اهمیت کاهش سقف تولید، نه میزان آن باکه توافقی است که برای آن صورت گرفته است. واقعیت آن است که طی چند سال گذشته شرایط در بازار نفت و در میان کشورهای صادر کننده نفت به ویژه در اوپک به گونه ای شده بود که تقریبا هرگونه توافق و همکاری برای کاهش سطح تولید را غیر ممکن جلوه میداد.
آخرین باری که اعضای اوپک بر سر کاهش تولید نفت با یکدیگر به توافق رسیدند باز میگردد به سال 2008 و در زمانی که بازار نفت به دلیل سرریز تولید با مازاد مواجه بود. موضوعی که توانست تاثیر عمیقی بر بازار نفت گذاشته و بهای نفت را به یکباره افزایش دهد.
همچنین موضوع دیگر آن است که اعضای اوپک همچنین قرار است با سایر کشورهای صادر کننده نفت غیر اوپک نیز در این رابطه گفتگو و مذاکره داشته باشند تا برای کاهش تولید مفت یک اقدام هماهنگ و منسجم میان تولید کنندگان صورت گیرد. در صورت تحقق این امر، برای اولین بار طی یک دهه گذشته است که هم اوپک و تولید کنندگان غیر اوپک در یک اقدام هماهنگ دست به کاهش تولید میزنند.
توافقی که بعید مینمود
نکنه مهم دیگری که در میان وجود دارد آن است که توافق در اوپک تحت شرایطی صورت گرفته است که تقریبا یک شکاف بزرگ در میان اعضای مهم این نهاد، به ویژه عربستان و ایران وجود داشت. در حالی که طی سالهای گذشته همواره بحث هایی بر سر کاهش میزان تولید در جریان بوده است، اما همواره این مباحث به دلیل همین شکاف ها به نتتیجه منتهی نمیشد، و عاقبت کار ثابت نگاه داشتن سقف تولید بود.
اما همین سقف تولید نیز همواره با تخطی اعضایی همچون عربستان سعودی و کویت مواجه بوده است و همواره طی همه این سالها اوپک همیشه بیش از میزان تعیین شده برای سقف، نفت را روانه بازار میکرد.
توافق فعلی در شرایطی به دست آمده است که از ماه ها پیش موضوع کار بر روی طرحی به نام فریز نفتی برای تکان دادن بهای نفت در بازار میان کشورهای بزرگ تولید کننده در اوپک در جریان بوده است اما این طرح به نتیجه نرسیده بود. در حالی که ایران اکنون بعد از تحریم قادر و خواهان افزایش تولید خود است، کشور هایی مانند عربستان طرح فریز نفتی را برای کاهش تولید به میان کشیدند تا بهای نفت بیش از این کاهش پیدا نکند.
اما شکاف در میان کشورهای بزرگ اوپک به قدری زیاد است و از سوی دیگر این شکاف به قدری با موضوعات حاشیه ای دیگر – مانند رقابت های منطقه ای ایران و عربستان – تقویت شده، که برای بسیاری از تحلیل گران رسیدن مشورهای اوپک به یک توافق برای کاهش قیمت نفت، تقریبا یک رویا تلقی میشد. حتی چندین بار تلاش برای این موضوع با شکست های صد در صدی مواجه شده بود تا موضوع توافق برای کاهش نفت تقریبا به دست فراموشی سپرده شود.
حال رسیدن کشورهای عضو اوپک به یک چنین توافقی صرف نظر از اعداد و ارقام آن، یک شوک بزرگ برای بازار نفت است. این امر نشان میدهد که هنوز اوپک علیرغم شکاف های بزرگی که در دل خود دارد، توان بازیگری در بازار نفت را از دست نداده است و میتواند تا حدی بسیار زیاد بر معادلات قیمت در این بازار اثر گذار باشد.
شکست بزرگ عربستان در برابر ایران
کاهش شدید بهای نفت طی یکسال گذشته عربستان سعودی را تقریبا در یک وضعیت نابسامان اقتصادی بی سابقه فرو برد. کشوری که برای مدتها از ابزار و اهرم تولید نفت خود برای تحت فشار قرار دادن کشورهای دیگر از جمله ایران استفاده میکرد، طی یک سال گذشته به اندازه ای بخاطر کاهش بهای نفت اقتصاد خود را در حال کوچک شدن دید، که یکبار به شکلی اساسی برای کاهش رقم بودجه خود اقدام کرد و دو روز قبل نیز طی طرحی بی سابقه حقوق مقامات ارشد و وزاری خود را تا 20 درصد کاهش داد.
واقعیت آن است که عربستان سعودی به شدن از محل کسری بودجه های ناشی از کاهش بهای نفت دچار زیان و خسران شده است و به خوبی میتوان دریافت که استیصال و درماندگی مقامات این کشور آنها را ناچار به آن کرده است که برای راضی کردن ایران برای موافقت با طرح فریز نفتی حتی دست به دامان روسیه شود.
این موضوع اهمیت بسیاری دارد و یک پیروزی بزرگ اول برای ایران و بعد برای مجموعه وزارت نفت تلقی میشود. بعد از تحریم وزارت نفت ایران تمامی تلاش خود را برای رسانیدن سقف تولید به میزان قبل از تحریم کرد و در حالی که کشوری مانند عربستان سعی کرد با تمام قوای خود و با افزایش تولید و تخفیف بیش از حد جلوی بازگشت ایران را به بازار بگیرد، اما نفت ایران به سرعا جای خود را در بازار پیدا کرد.
تنها نتیجه تلاش های بیهوده عربستان برای جلوگیری از حضور دوباره ایران در بازار، کاهش بیش از ندازه بهای نفت بود که در نهایت خود این کشور را در شعله های خود کشید.
اکنون به خوبی مشخص است که سران سعودی که زمانی به تنهایی با اضافه تولید های 1 میلیونی و 2 میلیون بشکه ای خود وزنه سنگینی را بر دوش بهای نفت گذاشته بوندند، از این 700 هزار بشکه کاهش نفت در مجموع اوپک، تا چه اندازه خرسند و خشنود هستد.
بدون
شک عربستان برای رسیدن به این نقطه ناچار از امتیازاتی به ایران شده است
چرا که ایران به صراحت بیان کرده بود تا زمانی که تولید خود را به سقف قبل
از تحریم نرساند، حاضر به هیچ کاهش تولید نیست. این موضوع خود برای ایران
یک امتیاز بزرگ تلقی میشود زیرا بعد از مدتها ایران توانسته است ابهت
عربستان در اوپک را خرد کند و این کشور را از جایگاه اثر گذار ترین کشور در
اوپک به زیر بکشد.
واقعیت آن است که توافق بر سر کاهش تولید در اوپک در حد یک تحول بزرگ است. تحولی که میتواند از اقتصاد پای خود را فراتر گذاشته و اثرات سیاسی هم باری منطقه خاورمیانه و هم برای کل دنیا به همراه داشته باشد. صرف به دست آمدن یک چنین توافقی فارق از میزان کاهش تولید، در نوع خود حائز اهمیت بسیار و توجه ویژه است.