به گزارش تابناک یزد، بر اساس مصوبه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال 88 به هر یک از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه‌های سراسری که موفق به دفاع از رساله خود می‌شدند به عنوان حق‌الزحمه و کمک هزینه از 5میلیون تا 10 میلیون تومان پژوهانه بلاعوض تعلق می‌گرفت اما از مهرماه سال 93 و بر اساس مصوبات جدید وزارت علوم مقرر شد که به جای این کمک هزینه بلاعوض، به هر کدام از دانشجویان دوره دکتری ماهیانه 500هزار تومان وام پژوهانه پرداخت و پس از فراغت از تحصیل از آنها باز پس گرفته شود.بر اساس دستورالعمل اعطای وام ویژه دانشجویان دکتری تخصصی مصوب وزارت علوم در آبان 93 مقرر شد با حذف کمک هزینه رساله دکتری که پیش از آن به صورت بلاعوض به دانشجویان دوره دکتری پرداخت می‌شد، از آن پس به دانشجویان روزانه دکتری که مراحل آزمون جامع و دفاع از پیشنهاده طرح رساله دکتری را با موفقیت گذرانده باشند ماهیانه 500 هزارتومان وام کمک هزینه پرداخت شود.طرح مسئولین وزارت علوم در حذف پژوهانه بلاعوض دانشجویان دوره دکتری و تبدیل آن به وام ماهیانه آن هم با شرایط سخت و پیچیده این گمانه را ایجاد کرد که مسئولین به دلیل کسری بودجه و کاهش درآمدها درصدد هستند فرایندهایی را برای کاهش هزینه‌های دانشجویی در دستور کار خود قرار بدهند.به عبارتی طرح وام پژوهانه دکتری که جایگزین کمک هزینه بلاعوض 5 تا 10 میلیونی دانشجویان دکتری شد، از همان ابتدا با انتقاداتی از سوی دانشجویان دوره دکتری همراه شد، چرا که جدا از تبدیل یک کمک هزینه بلاعوض به وام، بررسی‌ها نشان می‌دهد فرایند پرداخت این وام نیز آنقدر سخت و پیچیده شدکه عملاً تعداد اندکی از دانشجویان شامل آن می‌شوند و بخش عمده‌ای از دانشجویان دوره دکتری از دریافت آن محروم هستند.اگرچه مسئولین صندوق رفاه دانشجویان بر اساس آمار به روز و دقیق خود به خوبی می‌توانند متوجه شوند که با عملیاتی شدن طرح مذکور چه تعداد از دانشجویان دوره دکتری را از چرخه دریافت کمک هزینه تحصیلی خارج کرده‌اند اما به صورت پیوسته و از راه‌های گوناگون در حال رسانه‌ای کردن این طرح هستند و به‌گونه‌ای به افکار عمومی القا می‌کنند که همه دانشجویان دوره دکتری ماهیانه 500 تا 700 هزار تومان وام می‌گیرند.برای مثال 21 مهر 94 «وحید احمدی» معاون پژوهشی وزارت علوم در گفت‌وگو با رسانه‌ها و در رابطه با وام 500 هزارتومانی دانشجویان دکتری گفت: سال گذشته و امسال این وام به‌تمامی متقاضیان وام دکتری پرداخت شده و درحال حاضر هیچ دانشجویی نیست که متقاضی دریافت این وام باشد و هنوز این وام به وی پرداخت نشده باشد.این مقام مسئول در وزارت علوم در همان گفت و گو تأکید کرد: وام دکتری برای دانشجویان به صورت ماهیانه ۵۰۰ تومان است اما برای دانشجویان دارای پروژه‌های تحقیقاتی کاربردی ۶۰۰ تومان تعیین شده است.«مجتبی صدیقی» رئیس سازمان خدمات دانشجویان کشور نیز در تاریخ2 بهمن 94 به رسانه‌ها گفت: تأمین کمک هزینه تحصیلی دانشجویان دکتری از راه‌های استراتژیک وزارت علوم است تا با کاهش دغدغههای آنها کم و کیفیت کار در دوره دکتری افزایش یابد و به این دانشجویان ماهیانه بین 500 تا 600 هزار تومان پرداخت می‌شود. پوشش این وام و منبع آن در سال آینده بیشتر خواهد شد.تا همین‌جای کار مهم‌ترین انتقادات وارده به این طرح آن بود که کمک هزینه‌های قبلی اگرچه پس از دفاع از رساله پرداخت می‌شد ولی بلاعوض بود و دانشجوی فارغ التحصیل مجبور به بازپرداخت آن نبود. اما وام کمک هزینه 500 هزار تومان که در خوش‌بینانه‌ترین شرایط برای یک دوره 20 ماهه پرداخت می‌شود، برابر با 10 میلیون تومان است که دانشجوی فارغ‌التحصیل پس از انجام فرایند تسویه حساب باید آن را به صندوق رفاه برگرداند.علی رغم وجود تعداد زیادی از دانشجویان که از دریافت این تسهیلات با وجود دارا بودن شرایط محروم هستند، «ذوالفقار یزدان مهر» رئیس صندوق رفاه دانشجویان شنبه 6 شهریورماه برای چندمین بار و بدون توجه به دانشجویانی که حتی از دریافت همان وام 500هزارتومانی نیز بی‌بهره هستند، در گفت و گو با شبکه خبر مدعی شد صندوق رفاه دانشجویان طرحی را در دستور کار قرار دارد که بر اساس آن ماهانه به صورت متوسط ۷۰۰ هزارتومان به دانشجویان دکتری روزانه دانشگاه‌های سراسری پرداخت می‌شود.رئیس صندوق رفاه دانشجویان اضافه کرد: ممکن است دانشجویی مشغول انجام پژوهش‌های کاربردی باشد و به‌جای ۷۰۰ هزارتومان، ۷۵۰ هزارتومان وام دریافت کند و یا اینکه دانشجویی دارای تحقیقات کاربردی نبوده و به صورت عادی ۶۵۰ هزار تومان دریافت کند، ولی در مجموع متوسط پرداخت ماهانه به دانشجویان مذکور ۷۰۰ هزارتومان است.یزدان‌مهر در این باره خاطرنشان کرد: در سال 95 ما در صندوق رفاه دانشجویان به تمام دانشجویان دکترای متقاضی دارای شرایط وام پرداخت خواهیم کرد. به هر دانشجو حدود 600 هزار تومان و به هر دانشجوی دکترای پژوهش محور نيز حدود 700 هزار تومان پرداخت خواهد شد.صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم و سایر مسئولین این وزارت خانه در حالی با شانتاژهای خبری متعدد در حال بهره‌برداری تبلیغاتی از این مصوبه هستند و آن را به عنوان یک اقدام هوشمندانه در جهت کاهش دغدغه مالی دانشجویان دکتری و افزایش بازدهی آنها اعلام می‌کنند که بسیاری از دانشجویان واجد شرایط این وام پس از گذشت 2 سال از اجرایی شدن طرح هنوز نتوانسته‌اند این وام را دریافت کنند و دوره تحصیل آنها نیز رو به پایان است.
دراین‌باره «سیدهادی کریمی» دانشجوی دوره دکتری روزانه رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تهران به «تابناک» گفت: این شعارهایی که با نام پژوهانه داده می‌شود بیشتر شبیه پوششی برای ضعف-های مدیریتی در سیستم آموزش عالی کشور است. من از آذر 94 از پروپوزال رساله خود دفاع کردم و در همان زمان تمام مدارک و مستندات خود را از جمله تعهد محضری به مسئولین تحویل دادم ولی تا کنون حتی یک ریال هم به بنده وام کمک هزینه پرداخت نشده است. بنده در این باره هر بار به مسئولین دانشکده مراجعه می‌کنم آنها می‌گویند ما شرمنده شما هستیم و از صندوق ابلاغیه‌ای برای پرداخت به ما داده نشده است.
موسی بیات دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران نیز گفت: من از آذر 94 مدارک لازم برای دریافت وام پژوهانه رو تحویل امور دانشجویی دانشکده دادم ولی امکان ثبت نام وام جود ندارد، نمی دانم با این همه مشکل ریز و درشتی که زندگی متاهلی با خودش دارد یک دانشجو چقدر باید صبر و تحمل داشته باشد که دغدغه تحصیلی و تأهل رو توامان جلو ببرد و مسئولین هم با وعده های توخالی خود دغدغه های ما را افزایش دهند.
نافع باباصفری دانشجوی ورودی سال 93 دوره دکتری رشته علوم اجتماعی دانشگاه تهران یکی دیگر از دانشجویانی است که می گوید علی رغم دارا بودن همه شرایط این وام به او پرداخت نمی شود و مسئولین در این باره عهد شکنی کرده اند. این دانشجوی دور دکتری به «تابناک» گفت: واقعاً نمی دانم هدف مسئولین صندوق رفاه از طرح این مسائل چیست، آنها با این کار خود فقط برای ما دغدغه ایجاد می کنند و انتظارات خانواده و جامعه را از ما بالا می برند.
در همین رابطه یکی از کارشناسان وام دانشجویی دانشگاه تهران که تأکید داشت نامش محرمانه نزد «تابناک» باقی بماند گفت: من مانده ام مسئولین چرا در روز روشن و در رسانه ملی به مردم دروغ می گویند. کدام وام؟ فقط کاری کرده اند که دانشجویان مرتب به ما مراجعه کنند و از ما مطالبه وامی را بکنند که در حد حرف است.
اکنون و بر اساس آنچه در بالا آمد این سوألات مطرح است که چرا بین گفته های دانشجویان با سخنان اخیر رئیس صندوق رفاه و سایر مسئولین وزارت علوم اینقدر شکاف وجود دارد؟ آیا مسئولین از آنچه که در دانشگاه های کشور می گذرد اطلاع ندارند؟ آیا این مشکل مختص دانشگاه تهران است یا اوضاع در همه دانشگاه های سراسری کشور به همین منوال است؟
به گزارش «تابناک»، چگونه رئیس صندوق رفاه دانشجویان با افتخار و موج خبری تبلیغاتی گسترده از پرداخت ماهیانه 700 هزار تومان به دانشجویان دوره دکتری خبر می دهد در حالی که در عالم واقع دانشجویان حتی از دریافت همان مبلغ 500هزارتومان وام جایگزین کمک هزینه بلاعوض نیز محروم هستند؟ آیا مسئولین صندوق رفاه دانشجویان حاضر هستند لیست واقعی، مسمم و بلندبالای همه دانشجویان فعلی دکتری که در دانشگاه های سراسری در حال تحصیل هستند را با لیست معدود دانشجویانی که در حال دریافت وام پژوهانه هستند در حضور رسانه ها تطبیق و مقایسه کنند؟