به گزارش تابناک یزد،با توجه به گرمای طاقت‌فرسای استان در فصل تابستان یکی از دسرهای مورد توجه و استقبال مردم یزد، فالوده است که از قدیم تا به امروز همراه روزهای گرم مردم یزد بوده است و هم‌چنان بخشی از علائق مردم این شهر هم‌چنین مسافران و توریست‌هاست.
البته فالوده تنها مخصوص یزد نیست بلکه انواع لذیذ و گوناگون آن مورد استقبال مردم شهرها و کشورهای دیگر نیز هست، هرچند که معروف‌ترین آن، فالوده شیرازی و فالوده یزدی است.
«محمد درهمی» یکی از فالوده و بستی‌فروشان قدیم شهر یزد در این‌باره در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، می‌گوید: فالوده در گذشته، دسری بود که از پختن پودر بادام و شکر تهیه می‌شد، اما بعد، تبدیل به دسری خنک و خوشمزه و در عین حال با قیمتی بسیار ارزان شد.
وی اضافه می‌کند: فالوده در میان مردم یزد قدمتی حدود 50 ساله دارد و نخستین بار در یکی از روستاهای شهرستان تفت به نام طزرجان تهیه شد و هنوز هم حتی با پیشرفت علم و اختراع دستگاه‌های پیشرفته برای تهیه آن، نسبت به دسرهای جدید ارزان‌ترین قیمت و بیشترین طرفدار را دارد، چه در سال 1350 که قیمتش دو ریال بوده و چه الآن که در سال 1395 قرار داریم و قیمتش 15 هزار ریال است.
درهمی عنوان می‌کند: در قدیم، زمانی که میوه کمیاب بود یا قشر فقیر جامعه وسعشان به خرید میوه نمی‌رسید، فالوده جایگزین مناسب و ارزانی به شمار می‌رفت و تعداد مغازه‌های فالوده‌فروشی بسیار بیشتر از امروز بود و حتی تمام مغازه‌های لبنیاتی و بستنی‌فروشی‌ها نیز فالوده و ماقوت هم برای فروش داشتند و در هر کوچه و محله می‌شد، آن را به راحتی خریداری کرد.
وی در ادامه در خصوص نحوه تهیه فالوده یزدی می‌گوید: در فالوده یزدی، نشاسته را آب کرده و سپس آن را پخته و در هنگامی که داغ است از آبکشی که زیر آن ظرف یخی وجود دارد، عبور می‌دهند تا رشته رشته شود.
وی در خصوص تفاوت فالوده یزدی با فالوده شیرازی، بیان می‌کند: در تهیه‌ی فالوده شیرازی، نشاسته‌ی پخته شده را بوسیله‌ی دستگاه و با فشار از توری عبور می‌دهند تا رشته رشته شود و بعد در فریزر قرار می‌دهندتا یخ بزند.
به گفته‌ی درهمی، البته فالوده یزدی را بعد از آماده شدن با شیره‌ی، گلاب و سیاه دانه، صرف می‌کنند اما فالوده شیرازی را با آبلیموی تازه و آب آلبالو، تناول می‌کنند.
وی یکی دیگر از دسرهای سنتی یزدیها را ماقوت معرفی می‌کند و درباره‌ی آن می‌گوید: «ماقوت» یکی دیگر از دسرهای یزدی‌هاست که از خانواده همان فالوده است اما بیشتر در زمستان و فصل سرما، رونق دارد و مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد.
وی اظهار می‌کند: تفاوت ماقوت و فالوده در این است که برای تهیه ماقوت، نشاسته پخته شده و داغ را در ظرف ریخته و در یخچال قرار می‌دهند که پس از سرد شدن به قالب ظرف در می‌آید و دیگر مانند فالوده رشته رشته نیست و پس از حاضر شدن نیز معمولاً تنها با شیره مصرف می‌شود.
این فالوده فروش قدیمی شهر یزد عنوان می‌کند: متأسفانه فالوده یزدی، نسبتاً ناشناخته مانده است و مانند فالوده شیرازی در همه شهرها شناخته شده نیست بلکه فقط مخصوص یزد است و از همین‌رو مسافران و گردشگران در هنگام سفر به یزد بسیار از آن استقبال می‌کنند و در تابستان کمتر کسی فالوده نخورده، یزد را ترک می‌کند.
درهمی می‌گوید: البته مردم یزد در فصل گرما از انواع عرقیجات گیاهی نیز به‌عنوان نوشیدنی استقبال می‌کنند به نحوی‌که مصرف عرق کاسنی به‌علت طبع سرد، بسیار در یزد رواج دارد و برای رفع گرمازدگی از آن استفاده می‌شود. یکی دیگر از عرق‌های مفید و پرخاصیت در فصل تابستان نیز عرق بید و شاطره است که جز ارزان‌ترین عرقیجات است و تمام اقشار جامعه می‌توانند از آن استفاده کنند اما عرق بیدمشک به دلیل طبع گرم آن در تابستان کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.
توجه شود كه فالوده مزبور متعلق به كرمان است با نام شناخته شده فالوده كرمانى. يزديهاى اصيل اين مورد را تاييد مينمايند. لازم به ذكر است كه در ازمنه نه چندان دور استان كرمان شامل استانهاى فعلى كرمان، يزد، هرمزگان و سيستان و بلوچستان بوده است. توجه شود كه فالوده مزبور متعلق به كرمان است با نام شناخته شده فالوده كرمانى. يزديهاى اصيل اين مورد را تاييد مينمايند. لازم به ذكر است كه در ازمنه نه چندان دور استان كرمان شامل استانهاى فعلى كرمان، يزد، هرمزگان و سيستان و بلوچستان بوده است. یزدیهای اصیل میدانند که در یزد دهه ی 1330 که من به یاد میآورم هرگز فالوده ( عربی شده ) نمیگفتیم و آنرا به نام قدیمیش پالوده مینامیدیم . دوافسانه هم در باره پالوده خوری وجود داشت : یکی پالوده خوری کریمخان زند با محمد تقی خان بافقی در باغ دولت آباد و دیگری پالوده خوری حاج میرزا علیرضا ، حاکم شرع یزد ، که به میهمانی فتحعلیشاه رفته بوده است و پالوده پز با خود برده بوده است ؛ حالا هر روستائی که به یزد میرسد پالوده را به روستای زادگاه خود نسبت می دهد ... خوشحالیم که در دو دهه اخیر یک پالوده پزی هم در کرمان باز شده است که البته گفته می شود هنوز هم مهارت یزدیها را در ساخت پالوده کسب نکرده است ...